ADRIAAN HOLLES! ELLE EN ZIJN
„LEVENSBOEK"
door
M. P. DE BRUIN
Wij kunnen betwijfelen of het woord van Carr dat „every society is
an arena of social conflicts" 1) geldt voor het Zeeland van de vorige
eeuw. Het geheel leek meer op een rimpelloze vijver. Figuren als de
markies de Thouars waren toch wel vreemde eenden in deze vijver. Toch
was ook de Zeeuwse samenleving niet zo homogeen als het wel leek.
Maar de grondtoon van de mens van de eilanden was toch wel die van
berusting. Berusten in het lot dat eenmaal op 's mensen schouders was
gelegd. Vergrijpen tegen de samenleving werden zwaar gestraft. Wanneer
er sprake is van opstootjes, zijn het vaak de dijkwerkers, of liever nog de
polderjongens, die onrust zaaien. Maar bij de grote polder- en kanaal-
werken waren de Zeeuwen ver in de minderheid. De geledingen in de
samenleving waren scherp afgebakend. Mogelijkheden om zich aan zijn
milieu te ontworstelen waren er weinig.
Een carrière van een man als Abraham Caland (1789-1869) 2) kwam
weinig voor. Geboren achter één van de grootste zeeweringen van ons
land de Westkappelse zeedijk brengt deze zoon van een dijkwerker
het tot hoofdingenieur en chef van de Zeeuwse waterstaatsdienst. Mede
door zijn huwelijk met Jkvr. Anna Elisabeth Schorer, in 1844, behoort
hij tot de eerste kringen van het gewest. Met het stijgen op de maat
schappelijke ladder is zijn toch al aanwezige zelfvertrouwen gegroeid. Een
min of meer soortgelijke carrière is die van Andries Schraver (1754-1827
de eerste Zeeuw op de waterstaatstroon in onze provincie. 3) Zijn optre
den is even autoritair als dat van Caland. Het was een mentaliteit die men
meer aantrof bij het jonge en trotse corps van de rijkswaterstaat. Wanneer
1) What is history?, London 1961, biz 46.
2) M. P. de Bruin. Abraham Caland, Tijdschrift 0. T. A. R., juli 1951.
3) M. P. de Bruin. De waterstaatsdienst in Zeeland en zijn eerste hoofdingenieur
Andries Schraver, 0. T. A. R., nov. 1950. De heer P. Scherft maakte mij er op
attent, dat een zekere Endel, vermoedelijk een Fransman, van medio 1810 tot
begin 1811 in Zeeland de functie van hoofdingenieur vervulde van de op Franse
leest geschoeide waterstaatsdienst. In feite is deze dus de eerste hoofdingenieur.
47