het gesprek van de Kruiningse met de Tolenaar (uit St. Maartensdijk)
zeer opvallend. Het Toolse idioom is niet bepaald gerekt, maar toch
vloeiendgebondenDunderdags was 't mart op Smaeirdieke, dan zag
j'aol de boerinnetjes mitter mussen op, miete butterkurref an d'r aarem...
Of (met even één Hollands woordje ertussen!Dè stoeng 'n 'êêle rij van
die lêêg'uusjes (lage huisjes)... Daartegenover klinkt het Kruinings als
een reeks staccato nootjes: op de karre rin (kort-helder) 'k weet nie of't
was omda-se sitterdag gin tid-a; ze gieng'n nï de mart in ze dronk'n d'r
êêntjc; in dit alles komt geen enkele lange klank voor.
West-Zeeuws-Vlaanderen. Tenslotte dan Groede-Breskens. Ongetwij
feld geeft het domineren van min of meer zware ao-klank een zeer
geprononceerde kleur aan het Zeeuws-Vlaams ten opzichte van het Zeeuws
van de eilanden. Een tweede karaktertrek: handhaving van n-uitgang in
alle gevallen is even opvallend, maar deze wordt heel anders gerealiseerd
dan in Oost-Zuid-Beveland. Want deze toch zeer nauwe aansluiting doet
niets af aan het vloeiende, dat voor „het overkants" kenmerkend is.
Beluisteren we de genoemde opnamen, dan wemelt het er van samen
trekkingen, waarbij woord en uitgang zoveel doenlijk zijn samengeperst:
gedoss'n; ta:nd'n; ajj'r op trapt'n; de meul'n; da koj'an draoi'n; vie:r
mudd'n; me stoeng'n; 'k kon net bie m'n zuster kiek'n. Als het even
kan worden zulke woorden tot één lettergreep. Toch is hier geen sprake
vap het staccato der Kruiningse. De woorden, de zinscadans blijft
vloeiend, omdat de klank der woorden zijn volle waarde behoudt, terwijl
de volgende medeklinker uitgang wordt verdoezeld. In meul'n b.v. hoort
men geen l meer, in ta:nd'n nauwelijks de d, zelfs k in kiek'n wordt
ingeslikt. Voeg daarbij, dat in dit idioom de verzachting van mede
klinkers aan het woordeind t, s, enz., nog verder wordt doorgevoerd
dan op de eilanden: Dan wie.r dad-opgeschept miej'n ouwerwetse maote,
zSS'n-koep waz-dad, en dan streek je dad-af mé-j-'n striekstokdan
wie:r da-gewo:g'n en zó kbjje da-dan verkóóp'n.
Van de rijkdom van taalverschijnselen, levend in het Zeeuws dialect
in zijn verschillende schakeringen, geeft het bovenstaande slechts een
zeer fragmentarisch beeld. Ik hoop echter, door de enkele eigenaardig
heden, hier naar voren gebracht, het interessante van deze aspecten te
hebben aangetoond.
Domburg, februari 1962.
104
