de andere voor den deftigen stand. Die van de geringere heeft een goed
lokaal. Doch de leerwijze was matig. Die voor den fatsoenlijken stand
heeft twee afzonderlijke vertrekken, die slechts matig waren. Het onder
wijs was er beter dan in de laatstgenoemde, doch evenaarde niet dat der
diaconieschool.
De Fransche school wordt gehouden in eene ruime bovenzaal door
P. J. H. van den Bree, een kundig onderwijzer, die het Fransch grondig,
doch niet met eene volkomen zuivere uitspraak onderwijst. De geschie
denis, vooral die der oude volken, zooals meestal in de Fransche scholen,
werd er beter behandeld dan de vaderlandsche. Het allerbest was het
onderrigt in de reken-, stel- en meetkunde. Er waren 27 dag- en 2 kost
leerlingen. Als kostschool was de inrigting niet meer dan matig, ofschoon
de woning, welke van de stad is, vrij wel is ingerigt.
De Fransche meisjesschool werd gehouden door Mevrouw J. C. de
Kanter, geb. Groeneyk, eene brave, zachtzinnige, godsdienstige en kundige
onderwijzeres en opvoedster. Er wordt altijd Fransch gesproken en
daardoor hebben de leerlingen eene groote gemakkelijkheid in het spreken
dier taal. Deze wordt er buitendien zeer grondig en met een zuivere uit
spraak geleerd. Dit is ook het geval met het Hoogduitsch, terwijl de
geschiedenis en aardrijkskunde voldoende voor meisjes behandeld wer
den. Er waren 27 dag- en drie kostleerlingen. Ook als kostschool is deze
school aanbevelingswaardig. De woning echter, waarin de stad niet
voorziet, doch wel mogt voorzien, uit belangstelling in deze verdienstelijke
vrouw, is slechts middelmatig.
In deze stad heb ik met den schoolopziener een onderwijzersgezel
schap1) bijgewoond. De werkzaamheden, veelal door den schoolopziener
bestuurd, hadden er eenie nuttige strekking ter vermeerdering niet alleen
van de kundigheden derzelver leden, maar ook van hunne geschiktheid
voor het onderwijs.
Gemeentescholen.
Van de 27 gemeentescholen zijn er 18 door mij bezocht. De meeste
lokalen zijn zeer goed (zelfs eenige fraai). Zoodanig zijn zij te Baarland,
's-Gravenpolder, Hoedekenskerke, IJerseke, Kapelle, Kloetinge (te weten
in het laatstgemelde dorp tij deus mijn bezoek nog niet, maar sedert vol
tooid nieuw gebouw, wordende er toen nog in het oude gebouw school
gehouden), te Oudelande, Schore en Wolfaartsdijk. Te klein of te laag
1) De onderwijzers uit een district kwamen soms enkele malen per jaar bijeen,
onder leiding meestal van de schoolopziener.
14
