werk werd gemaakt. De overige vakken werden echter vrij voldoende
beoefend.
Te Eede had ik wederom veel reden van tevredenheid. De gemeente is
hier van de Roomsche godsdienst en dat was ook de verdienstelijke on
derwijzer H. Numink, drie jaren geleden uit Overijssel derwaarts beroepen.
De uitspraak bij het lezen, die hier tevoren slecht was, heeft hij door
oefening met de leestafels van Prinsen, zeer verbeterd. Ook de leestoon
was gepast. Hier las men in een werkje over de Bijbelsche Geschiedenis,
bij Ankenstein te 's Bosch uitgegeven en hadden daarbij oordeelkundige
uitleggingen plaats. Voorts werd hier alles naar eisch beoefend. Het
zingen alleen was er niet ingevoerd.
Te Groede was ik over alles vrij wel voldaan, vooral over den leestoon,
de logische woordontleding en het rekenen. Hier is ook eene school der
Luthersche gemeente, dus geene gemeenteschool, maar eene bijzondere
der 1ste klasse en waar dus door den schoolopziener weinig invloed op
de noodige verbetering kan geoefend worden. Er werd stootend gelezen
en niet klassikaal. Ieder leerling had een afzonderlijk leesboekje. De taal
kunde was schier geheel veronachtzaamd. Men zong er, doch zeer valsch.
Te IJzendijke. De onderwijzer alhier behoort onder de middelmatige,
doch hij wordt geholpen door een zeer kundigen ondermeester, S. de
Back, en daardoor is er het onderwijs vrij goed. Laatstgenoemde zoude
aan het hoofd eener voorname school verdienen te staan, indien hij on
gelukkiglijk niet aan het gebruik van sterken drank ware verslaafd. Ik
heb mij verpligt geacht hem op eenen hoog ernstigen loon hierover te
onderhouden, in tegenwoordigheid van den schoolopziener. Volgens be-
rigt van dezen is mijne vermaning van goed gevolg geweest. Mogt dat
gevolg bestendig zijn!
Te Kadzand. Hier werd het meest werk gemaakt van het schrijven
en het rekenen, vooral uit het hoofd. Het overige was middelmatig. Het
zingen verdiende dien naam niet, maar dien van schreeuwen.
Te Nieuwvliet. Van het lezen werd hier het meest werk gemaakt. Het
overige was matig. Het zingen was hier almede schreeuwend. Ik bezocht
hier ook een matressenschool, doch waar alles ondoelmatig was. Het
spellen op den ouden toon en het zangerig lezen. Men heeft haar willen
verpligten de kinderen slechts te bewaren, doch zij gaat desniettemin
haren gang.
Te Oostburg, de woonplaats van den schoolopziener, is de beste school
van dit district. Het geheele onderwijs van den bekwamen J. A. Men-
schaart is geest- en hartvormend. Van de klankmethode, van het lezen en
de verklaring van het gelezene, de logische en taalkundige ontleding, de
16
