uitzonderingen voor. In een verdrag van 1268 met zijn tante Aleid over haar
erfgoederen noemt Floris zich ,,grave van Holland ende van Zeiand" 17S),
evenals bij een de volgende dag gedane schenking van een huis en land
omtrent Schiedam (dus ver buiten Zeeland) aan zijn neef Floris van Hene
gouwen176). Een oorkonde, waaron Floris V aan Nicolaas van Cats vergunt,
dat de poorters van Gouda tolvrij varen 177), wordt door de uitgever Mr. van
den Bergh als verdacht beschouwd, o.a. omdat de daarin voorkomende
titel van graaf van Holland en Zeeland niet in de andere stukken van dat
jaar voorkomt. Een ander bezwaar van de uitgever, nl. dat Nicolaas van Cats
toen geen heer van Gouda was, weegt bij ons zwaarder, aangezien met het
eerstgenoemde argument veel meer afwijkend getitelde oorkonden uit onze
opsomming zouden kunnen worden gedisqualificeerd. Een laatste afwijking
vindt men nog in een brief van Arnoud van Leuven en zijn vrouw ter be
vestiging van een gift van gebied op Zuid-Beveland aan de abdij Duinen,
waarin gesproken wordt van „patrocinium domini terae, videlicet comitis
Hollandie et Zelandie178).
Dat men in deze tijd Zeeland als een onderdeel van Holland, of althans
van het bezit der Hollandse graven beschouwde, blijkt uit verschillende
termen, bv. uit het naast elkaar voorkomen van de uitdrukkingen „per
comitatum Hollandie" en „per Hollandiam et Zelandiam" in een oorkonde
van Otto van Gelre van 1263, die zich in die zelfde oorkonde „tutor Hollan
die et Zelandie" noemde17'). Floris V spreekt in 1273 over tolvrijheid van
de Vlaardingers „per totum nostrum districtum Hollandie et Zeelandie" 18°)
en in 1266 over de voorrechten van Leiden „per totum districtum meum
Hollandie videlicet et Zelandie"181). Wij spraken hierover reeds op p. 54.
Vermeldenswaard is verder nog het huwelijksverdrag tussen Floris' zoon
Jan en Elisabeth van Engeland in 1285. Op verschillende plaatsen in dit stuk
wordt Floris comes Hollandie" genoemd. Echter vindt men er ook uitdruk
kingen in als „in omnibus terris predicti comitis Hollandie vel Zelandie"182),
„in locis competentibus in terris Hollandie et Zelandie", „nominare vel eligere
voluerit de terra sua, tam Hollandie, quam Zelandie", „quod ipsi predictum
dominum comitem Hollandie, et omnes homines suos Hollandie et Zelan
die" 183). Speciaal uit dit laatste, maar ook uit de andere citaten uit dit stuk,
kan men opmaken, dat kennelijk Zeeland wel werd beschouwd als een apart
te noemen gebied, dat de mannen van Holland niet automatisch die van
Zeeland inhielden, maar dat men toch nog niet de graaf als graaf van Holland
en Zeeland aanduidde.
Een zeer hoge uitzondering wordt gevormd door een oorkonde, waarbij
Floris V de Middelburgers beveelt te volgen wat de schepenen en raden van
de stad ten nutte daarvan doen. In dit document van 27 oct. 1289 noemt
65
