verdwenen. Dit als bewijs dat men op dit punt niet zomaar mag correleren.
Laten wij echter het verschijnsel isolatie eens nader bezien en het speci
aal nagaan voor de drie door ons onderzochte dorpen. Allereerst moeten we
duidelijk onderscheid maken tussen:
1. De opheffing van de geografische isolatie, waaronder men ook kan
rekenen de isolatie van bewoners buiten de dorpskom ten opzichte van
deze kom.
2. De opheffing van de sociale isolatie door de toenemende invloed van de
massacommunicatiemedia.
3. De opheffing van de sociale isolatie als gevolg van het contact met
vreemden dat men nog weer kan splitsen in
a) het contact met niet-Zeeuwen door de toevloed van toeristen naar
Zeeland in de laatste jaren,
b) het contact met vreemden buiten Zeeland, dat plaats vindt wanneer
de Zeeuwen zelf op reis gaan.
Ad 1. De geografische ontsluiting van een gebied kan gebeuren door aan
leg en verbetering van wegen, door het tot stand komen van andere verbin
dingen, en door de ontwikkeling van het verkeer, dankzij technische vooruit
gang. Natuurlijk hebben deze drie punten voor Zeeland, evenals voor geheel
Nederland hun betekenis gehad. Wat een belangrijk moment zal het niet
geweest zijn, toen in 1873 de eerste trein van Bergen op Zoom naar Middel
burg kon rijden over de nieuwe dam tussen Brabant en Zeeland. En toen de
rijweg naast deze spoorlijn gereed was, kon men zeggen dat er weer een
groot gedeelte van de geografische isolatie van Zeeland verdwenen was.
Het Deltaplan zal Zeeland in de toekomst voorgoed verlossen uit zijn af
zondering. Ook voor onze drie dorpen spelen deze drie punten vanzelfspre
kend een rol. Bekijkt men op dit ogenblik het wegennet in de zak van Zuid-
Beveland, dan moet men zeggen dat van een isolement van Ovezande geen
sprake is, de verbinding van Ovezande met andere dorpen is redelijk en Goes
is per bus regelmatig en frequent te bereiken. Hetzelfde geldt voor Westka-
pelle en Meliskerke op Walcheren, waarbij voor Meliskerke echter vermeld
moet worden dat de huidige goede toegangswegen te danken zijn aan de
herverkaveling van 1954, die een eind maakte aan het daarvoor nog gro
tendeels bestaande isolement van dit dorp.
Dat er sprake zou zijn van een isolement van gezinnen buiten de dorpskom,
hebben wij in geen van de drie onderzochte dorpen kunnen constateren.
Deze zijn betrokken bij het dorpsleven en de evenementen die daarbij be
horen.
Ad 2. Bij de beschouwing van de invloed van de massacommunicatiemid
delen, die bijgedragen heeft tot het verdwijnen van de dracht, moeten we de
71
