DRIE NOORDBEVELANDSE SCHILDERS
door
A. A. VAN DER POEL
Voor degenen die door de snel opkomende en even spoedig weer verdwij
nende kunststromingen van de afgelopen decennia wel eens verbijsterd
werden, is het wellicht een verademing om aandacht te schenken aan het
minder belangrijke en schokkende maar misschien aantrekkelijker
werk van drie Noordbevelandse schilders uit het midden van de vorige eeuw
Cornelis Zwigtman, Marinus Zwigtman en Karei Kramer.
Behalve door Jonkvr. S. Collot d'Escury te Kloosterzande werd aan het
werk van Zeeuwse plattelandsschilders tot op heden weinig aandacht
besteed.
De bekwaamheid van Cornelis Zwigtman die zijn opleiding ontving
aan de toenmalige Teeken-Academie te Middelburg is stellig het grootst
van deze drie. Zijn soepele penseelstreek, fraaie kleuren, aandachtige
observering en uitbeelding van zijn modellen, maken hem tot een kunst
schilder van de goede middelmaat.
Het is moeilijk aan de hand van vier werken, waarvan twee slechts co-
pieën, de kundigheid te beoordelen van de oudste zoon, Marinus Zwigtman.
Een grovere werkwijze en minder goede kennis van verhouding en anatomie
valt niet te ontkennen, doch het feit, dat een kort leven en veel ziekte zijn
deel was, zal hieraan niet vreemd zijn.
Een duidelijke aanleg was aanwezig bij Karei Kramer, al kon ook hij de
hoogte van zijn leermeester, Cornelis Zwigtman, niet bereiken. Zijn werk
werd sterk beïnvloed door dat van Zwigtman Sr., doch onderscheidt zich
daarvan door een enigszins aarzelende penseelstreek en door het veelvuldig
gebruik van sepia, zodat het werk een bruine toon heeft. Met het schilderen
van handen had hij stellig moeite.
Dat door deze schilders over en weer nog wel eens wat gecopiëerd werd,
is haast vanzelfsprekend te noemen; ze waren namelijk nauw met elkaar
verwant. Bovendien werd dit in die dagen, ook al omdat de fotografie nog
weinig ingang had gevonden, veel meer gedaan dan thans gebruikelijk is.
Behalve eikaars werk (portretten, waarschijnlijk voor familieleden be
stemd) copiëerden zij ook naar andere meesters. Zo werd volgens de
mondelinge overlevering de overbekende stier van Paulus Potter door
Cornelis Zwigtman en Karei Kramer nageschilderd. Zwigtman gaf aan de op
7
