Afbeelding 5
Plan van de v.m. St. Lievensmonsterkerk te Zierikzee, naar een 17e eeuwse prent, Zei. 111. De kerk, die op
7 oktober 1832 door brand verloren ging, bezat twee romaanse koortorens, waarvan op de plattegrond de
rechthoekige grondslagen te zien zijn. Het ruim 70 meter lange gebouw, oorspronkelijk basilicaal, werd later
verbouwd tot een hallekerk. Zij werd „monsterkerk" genoemd omdat graaf Albrecht van Beieren er in 1378
een kapittel aan verbond van 24 kanunniken.
nele Vierschaar uit het Stadhuis. Gelukkig werd het
18de eeuwse smeedijzeren hek overgebracht naar de
nieuw ingerichte Arrondissementsrechtbank aan het
Hofplein (het kreeg in onze dagen een nieuwe be
stemming in de grote zaal van het raadhuis te Sluis).
In 1846 werd op de Dam de oude, aldaar in 1526
gestichte en laatstelijk in 1767 verbouwde, Koren
beurs, vervangen door een overigens merkwaardig
nieuw gebouw, de Graanbeurs, gesticht uit vrij
willige bijdragen van burgers en een gift van D. J.
de Superville. Het Oude Mannen- en Vrouwenhuis
in de Korte Noordstraat, in 1808 als zodanig opge
heven, werd kazerne en kreeg in 1849 een nieuwe
gevel. Ook dit gebouw bestaat thans niet meer; daar
het na de oorlog door een nieuwe kazerne werd ver
vangen. Het naburige Armenweeshuis in de Noord
poortstraat werd in 1817 stadswerkhuis; in 1861
volgde slechting. In plaats ervan verrees een nieuw
Gashuis in rondboogstijl, geopend 1866, ontworpen
door de toenmalige gemeentebouwmeester tevens
architect van de godshuizen C. Krijger. Ook ver
dween toen het St. Barbara-Gasthuis, in 1867 voor
8300,voor afbraak verkocht. Het zojuist ver
melde ziekenhuis van Krijger is in onze eeuw door
een modern vervangen. Een onderdeel van het Be-
gardenklooster in de St. Pieterstraat werd in 1864
afgebroken voor de stichting van een in 1940 uit
het stadsbeeld verdwenen H.B.S. gebouw (b).
De stedebouwkundige ingreep door de aanleg van
het kanaal door Walcheren werd reeds ter sprake
gebracht in verband met de ondergang van de Vlis-
singse poort. Zij had tevens tengevolge de sloop van
de pakhuizen van de West-Indische Compagnie aan
de Blauwendijk in 1867. In 1870 werd afgebroken
de ingang van de 17 de eeuwse Stadsschuur bij de
Nieuwe Haven, welk complex bij de latere restau
ratie slechts zeer ten dele zijn oorspronkelijke ge
daante terug kon krijgen. In 1862 werd de in 1746
door J. de Munck ontworpen Grote Kraan op de
Dam afgebroken.
Een andere stedebouwkundige ingreep, naast die
welke in de havenbuurten plaats vond, valt te ver
melden voor het Molenwater. Dit had in de 18de
eeuw door bekading, beplanting, en de stichting van
belangrijke nieuwe bebouwing een elegant karakter
gekregen en werd sedertdien meermalen de „Mid-
45
