het lutheranisme en de wederdoperij, in Zierikzee vrij spoedig doordrongen.
Omstreeks 1535 vinden te Zierikzee reeds terechtstellingen plaats wegens
ketterij16, vermoedelijk van wederdopers of lutheranen. In 1566 worden de
eerste hagepreken gehouden (op Schouwen in Schuddebeurs)17, als inlei
ding van het van Vlaanderen uit in Zeeland zich verankerende calvinisme.
In tegenstelling tot de Nederlandse gewesten bereikt de hervorming, in de
vorm van het lutheranisme, Zweden rechtstreeks uit Duitsland. Dit vond
plaats, zonder veel offers kostende strijd, in de eerste helft der 16e eeuw
onder de regering van de eerste koning Gustaf Wasa. Wat de renaissance
der verschillende kunstuitingen betreft (bouwkunst, muziek) is van de
Nederlanden uit een doorstroming bemerkbaar naar de Skandinavische
landen, mede door de verbindingen ter zee tussen Nederlandse havenste
den en de landen om de Oostzee.
WAARDERING EN KRITIEK
Medici van groot formaat uit deze tijd zou men kunnen vergelijken met
figuren, die meer algemene bekendheid verwierven. Zoals Paracelsus de
Luther Medicorum is genoemd18, zou men Levinus Lemnius haast een
Erasmus Medicorum kunnen noemen. Indertijd heeft inderdaad op een ge
denktafel tot zijn nagedachtenis in de St Lievens Monsterkerk te Zierikzee
een zodanige vergelijking gestaan, luidende1'
D.O.M.
Sepul. Clarissimi Doctissimique D.
LEVINI LEMNII, Zierizaei
Obiit Kal. Quintilibus.
CIO 10 LXVIII
Qui prior occultis rerum miracula
causis
Atque aucthore sagax omnia plena
Deo
Scripsit, et e nostris terras effusit in
omnes
Fluctibus huic patrio conditur umbra
solo,
Et quae saxa sibi moriens non
contulit ipsi
A sera merito posteritate capit.
Rottera cur magno statuam
decernis Erasmo
Ille tibi cineres non dedit ipse suos.
Qui nasci voluitque mori, hie qui
vixit, et orbi
Quod dedit, hoe urbi consecrat
hunc meruit.
C. Boij
Aan God gewijd
Grafschrift voor den zeer beroemden
zeer geleerden Heer
LEVINUS LEMNIUS, van
Zierikzee. Overleden den 1 Julij
1568.
Hij, die het eerst de wonderen der
Natuur in hare verborgene werk
zaamheden beschreef, daar in Gods
macht aan ons en der gantsche
waereld blijken deed, rust hier in
zijnen vaderlijken grond. Hem, die
stervende zig zeiven geen gedenk
teken stelde word dit naar verdien
ste, door de late Nakomelingschap
gegeeven.
O Rotterdam, wat richt ge den
grooten Erasmus een standbeeld op,
die u zijne asch niet toebetrouwde.
Dit had Hij verdiend, die hier
geboren werd, hier leefde, hier
sterven wilde, die alies wat hij was
aan allen; maar zijn overschot
wijdde aan zijne Vaderstad.
C. Boij20
