Met vreugde verwekte kinderen zijn meestal gezond en sterk; daarom zijn
buitenechtelijke kinderen gewoonlijk begaafd. Kinderen verwekt met tegen
zin of luiheid, en door ouderen, zijn vaak zwak en onvriendelijk (Lib. IV,
Cap. 3). Hij maant tot een voorzichtige huwelijkskeuze een rustige man,
die trouwt met een sexueel begerige vrouw zal van dag tot dag moeilijk
heden ondervinden (Lib. II, Cap. 37). Podagralijders, en zij die op hun
rug slapen, of op een harde onderlaag, hebben meer libido (Lib. II, Cap.
46). Ook de hinkenden en manken (claudi) zijn in dit opzicht getekend; op
hen wijst het spreekwoord caveto signatis (Lib. II, Cap. 26).
De uitgever van de Engelse vertaling van De Miraculis heeft de gedeelten
over „generation" afzonderlijk laten drukken.53 Hij acht deze „Fit for the
use of physitians, midwifes, and all young married people". Uit het voor
woord vermeld ik de volgende gedeelten „Reason and Experience confir
med all things, as well Physick as other Sciences. This Discourse hath
been accepted by all Nations almost in all the European Languages, writ
ten by Laevinus Lemnius, a Physitian of the first Magnitude, of the greatest
Learning. This of Generation is Collected out of his Secrets of Nature, a
Book lately printed in Englishcontaining in it other admirable and rare
Experiments by him found out, and approved of by many Learned and
Ingenious Persons. The Intent of the Collection is not to debauch the
World with unbecoming Language; or to instruct the Lascivious. On the
contrary it is Grave there is no Uncomeliness there in the Limits
and Bounds of Modesty are observed in the whole, the Errors touching
Generation are corrected, and the best Rules prescribed There
is nothing here in that may found harsh in the most Chastest Ear. The
Work is Commended only to the Vertuous, Sober, and Discreet".
PSYCHIATRIE
Hartverwarmend is Lemnius' houding ten opzichte van zijn medemensen in
nood de geestelijk gestoorden, de melancholici, maniaci en phrenetici
(Lib. II, Cap. 2). Hij verzet zich tegen de traditionele opvattingen van zijn
tijd deze mensen moeten tegemoet getreden worden als zieken, niet als
door kwade geesten bezetenen. Hij is tegen elke vorm van tyrannie, mis
handeling of wreedheid, en verzet zich tegen het vroeg begraven van in
lethargische toestand gestorvenen en tegen het levend begraven van epi
leptici, hetgeen in zijn tijd voorgekomen schijnt te zijn. In een hoofdstuk
(Lib. I, Cap. 16) over de vier gemoedstypen sanguinici, cholerici, phleg-
matici en melancholici, wijdt hij extra aandacht aan de laatste. Deze zien
de wereld donker en anders, alsof zij door een gekleurd glas kijken.
Hij zegt over hen o.a. Bij melancholie zijn lichaam en ziel beide ziek
(corpus anima mutuis morbis effici); door een vriendelijk gesprek en
goede woorden moeten het verstoord gemoed en het angstig hart ge
rustgesteld worden. Hier geldt het spreekwoord animo aegroto medicus
oratio (voor de zieke geest is een gesprek het beste geneesmiddel). Dit
spreken moet zoveel mogelijk overeenkomen met ieders lichamelijke habi
tus en hoedanigheid van zijn humores. Zoals wilde dieren door ijverig
waarschuwen en zacht toespreken van de mensen tam worden, moet men
