Opmerkelijk is het verschil in stijl tussen orgelkas en galerij. De orna
mentiek van het orgel is uitgesproken Louis XIV terwijl de galerij in
Louis XVI stijl is uitgevoerd. Het orgel moet ouder zijn dan de galerij,
want de Louis XIV stijl is hier te lande na het midden van de 18e eeuw
in onbruik geraakt. Het orgel moet dan ook in 1786 als een bestaand
instrument zijn aangekocht.
Gelukkig bieden orgelkas en instrument voldoende aanknopingspunten
voor het identificeren van de orgelmaker. Het medaillon in de muziek-
lessenaar bevat een monogram J.J.M. en de deling in bas en discant
tussen c en cis wijst op Zuid-Nederlandse invloed. De enige 18e-eeuw-
se orgelbouwer van Zuidelijke afkomst die voor de initialen J.J.M. in
aanmerking komt is Johannes Jacobus Moreau, zoon van Jacob Fran-
gois Moreau die het orgel in de St. Janskerk te Gouda bouwdesoc. Jo
hannes Jacobus heeft sinds het overlijden van zijn vader in 1751 zelf
standig gebouwd. Door hem gebouwde instrumenten zijn het orgel in
de Gereformeerde Kerk te Gameren, afkomstig uit de Engels Presby
teriaanse Kerk te Rotterdam (1753) en het orgel in de Hervormde
Kerk te Oosterhout afkomstig uit de Rooms-Katholieke Schuurkerk te
Breda, eveneens in 1753 gebouwd. Niet bewaard gebleven is het door
Moreau-junior gebouwde orgel van de R.K. Kerk te Zoeterwoude. J. J.
Moreau moet omstreeks 1762 overleden zijn want sinds dat jaar is de
orgelmaker J. Mittenreiter met het vaste onderhoud van het orgel in
de St. Janskerk te Gouda belastsl.
Naar de stijl te oordelen is het orgel te Baarland een van de eerste
werken van Joh. Jac. Moreau. De ornamentiek van de orgels te Game
ren en Oosterhout is reeds uitgesproken Louis XV. Het orgel toont met
zijn uitbuigende velden en het overhoeks verloop van de kroonlijst van
de middentoren enige verwantschap met het orgel in de St. Janskerk te
Gouda. De herkomst van het orgel te Baarland blijft voorlopig onop
gehelderd. Alleen een toevallige archiefvondst kan hier uitkomst bren
gen.
Het Moreau-orgel te Baarland is een uiterst waardevol monument, te
meer daar het in alle opzichten zo goed bewaard is gebleven. Het is
een van de meest waardevolle exemplaren van de kleinere monumen
tale orgels van Nederland. Een restauratie van dit fraaie instrument is
zeer wenselijk.
biezelinge, hervormde kerk
Het orgel in de Hervormde Kerk te Biezelinge is gebouwd in 1909 door
de fa. Van Dam te Leeuwarden. Het is een uiterst soliede gebouwd in
strument met een voor zijn tijd van ontstaan typische dispositie:
79
