HISTORISCHE ORGELS IN ZEELAND
II. Walcheren
door J.H. Kluiver
met medewerking van W.H. van Dort
VOORWOORD
Bij het samenstellen van deze aflevering heb ik van vele zijden mede
werking ondervonden. In de eerste plaats ben ik dank verschuldigd
aan de heer W.H. van Dort te Middelburg, die de door hem in de
loop van de tijd verzamelde gegevens over orgels te Middelburg en
Vlissingen ter beschikking heeft gesteld, wat veel zoekwerk heeft be
spaard. De heer Van Dort draagt echter geen verantwoordelijkheid
voor de tekst van deze aflevering. Verder ben ik dank verschuldigd
aan de heer en mevrouw Radermacher Schorer-Clotterbooke Patijn
te Oud-Leusden voor het ter inzage geven van het Familiearchief
Radermacher; aan de heren J. Zwart te Gouda en S. Zwart te Koog
aan de Zaan voor gegevens uit het handschrift Broekhuizen; aan de
Orgelcommissie van de Nederlands Hervormde Kerk voor het beschik
baar stellen van enige rapporten; aan mevrouw J. Varel-Huybregsen
te Ritthem en de heer D.P. Verhulst te Westkapelle voor enige ge
gevens over orgels in dorpskerken; aan de verschillende kerkbesturen
en organisten voor het verlenen van toegang tot orgel en archief. Dr.
M.A. Vente te Utrecht dank ik ook ditmaal voor zijn waardevolle op
merkingen en aanvullingen, en de geboden begeleiding.
Walcheren heeft een rijke orgelhistorie, waarvan ondanks zware ver
liezen aan archieven nog veel kon worden achterhaald, zoveel zelfs
dat aan deze bijdrage beperkingen moesten worden opgelegd. Het was
niet mogelijk alle belangrijke documenten op te nemen, bijvoorbeeld
Willem Lootens' Bericht over het orgel van de Oostkerk te Middel
burg. De tekst is beperkt door een beschrijving van het voormalig
orgel van de Nicolaïkerk te Utrecht, waarvan de kas in de Koorkerk
te Middelburg, achterwege te laten. Dit orgel kwam het meest in
aanmerking om niet te worden behandeld: het binnenwerk was door
tijdelijke berging in een hulpdepot niet te bezichtigen en het is niet
zeker of het orgel te Middelburg zal worden geplaatst.
Evenals in de eerste aflevering heb ik huisorgels in particulier bezit
achterwege gelaten omdat zij niet plaatsgebonden zijn; voor deze cate
gorie van instrumenten is een geografische begrenzing als van deze
studie niet zinvol. Niet in alle gevallen kon de herkomst of de nieuwe
plaats van bestemming van kerkorgels worden achterhaald. Alleen
23