Een treffend staaltje van locaal patriottisme! Toch had men er beter
aan gedaan in dit geval wel een vreemdeling bij het werk te betrekken
en ook menige inwoner die deze plechtigheid meemaakte zal zich dat
wel hebben afgevraagd toen het orgel zijn vals geluid liet horen.
Na het overlijden van Van Os in 1773 verrichtte Johannes van Over-
beek het onderhoud van het orgel tot 1790, vervolgens Frederik van
der Weele tot 1840-16. Van der Weele kreeg in 1821 de opdracht het
orgel te verbeteren. Deze herziening stond onder toezicht van Joh. de
Kanter Phil.z. te Middelburg. Diens rapporten geven een goed inzicht
in de treurige toestand waarin Van Os het orgel had opgeleverd. De
blaasbalgen bleken ter besparing van eikenhout aan de binnenzijde
met vurenhout te zijn belijmd en op vele plaatsen met bossen vlas
dichtgestopt. De slepen en pijpstokken van de windladen bleken door
zeefd te zijn met "Spaanse ruiters", groeven om de wind af te leiden
en overlopen naar naburige pijpen te verhinderen. Ook waren de
laden aan de binnenzijde niet belijmd. Dat Van Os zich van de onvol
komenheid van zijn werk zeer wel bewust was geweest, bleek uit ge
heime windafsluitingen in de kanalen. Deze bestonden uit een klep
met een gewicht, dat met wol was bekleed om een geruisloze be
diening te garanderen. De kleppen konden aan de buitenzijde met een
vrijwel onzichtbare dunne koperdraad worden bediend. Met deze
kleppen kon de orgelmaker tijdens het controleren van de windladen
op doorspraak ongemerkt de windtoevoer afsluiten217.
De Kanter achtte het middenklavier een nutteloze inrichting. Welis
waar gaf dit een versterking van het volume maar wanneer men de
mixtuur en cornet gebruikte veroorzaakte deze verdubbeling een on
aangenaam gierend geluid. De Kanter adviseerde het middenklavier
te laten vervallen en een koppeling tussen hoofd- en bovenwerk aan
te brengen. Hieruit blijkt dat de door Lustig genoemde koppel tussen
hoofd- en bovenwerk inmiddels was weggenomen. Frederik van der
Weele had ruim een half jaar nodig om het orgel in behoorlijke staat
te brengen. Hij demonteerde de windladen tot op het geraamte en
verwijderde voor zover mogelijk alle Spaanse ruiters. Op advies van
De Kanter wijzigde hij de gemshoorn 6', quint 3' en quint 1%' van het
bovenwerk in een gemshoorn 4', gedekte quint 3' en fluit 2'218. De
reparatie was januari 1822 gereed en volgens De Kanters keurings
rapport had het orgel een ware herschepping ondergaan. De balgen
en kanalen waren winddicht, de doorspraak in de laden was wegge
nomen en het geluid was zeer verfraaid219.
Een volgende vernieuwing vond plaats in 1842 door C.P. van Sprang
te Vlissingen. Deze verbeterde een gebrek waaraan in 1821 geen
aandacht was besteed, de te geringe capaciteit van de kanalen. Ook
bracht deze enige wijzigingen aan in de dispositie: op het bovenwerk
een prestant 8' in plaats van de octaaf 2', een fluit travers 8' voor
99
