Voor een goed verstaan van Wijnbeeks rapporten is het noodzakelijk
de belangrijkste Koninklijke Besluiten en Reglementen kort te vermel
den. Zij betroffen in hoofdzaak:
aDe toelating tot de Latijnse school.
b. De verplichte leervakken.
c. De omvang der vakken.
d. De lesbevoegdheid der leraren.
e. De toelating tot de universiteit.
a. DE TOELATING TOT DE LATIJNSE SCHOOL
Het K.B. van 1815 opende twee mogelijkheden:
1. Een schriftelijke geschiktheidsverklaring van het hoofd van een
op hoog gezag opgerichte school voor voortgezet onderwijs. Hier
uit moest bedrevenheid blijken in lezen, schrijven, rekenen, begin
selen van de Nederlandse taal en kennis van de belangrijkste feiten
der aardrijkskunde en geschiedenis.
2. Van leerlingen van lagere scholen, kostscholen en instituten werd
een toelatingsexamen in bovengenoemde vakken gevorderd.
Een kleine toevoeging in het desbetreffende artikel ontkrachtte deze
regeling in sterke mate: Zo deze vordering enige hardheid scheen te
bezitten, was het curatoren toegestaan de eis te verlichten. Wijnbeek
vermeldt in zijn rapporten dat de aansluiting soms veel te wensen over
liet.
b. DE VERPLICHTE LEERVAKKEN
Een studiecommissie, in 1808 benoemd, bepleitte naast Latijn en
Grieks óók als vakken: Frans, Duits, Engels, wis- en natuurkunde, mo
derne geschiedenis en moderne aardrijkskunde. Want, zo betoogde ze,
de Latijnse school moet de leerlingen klaar maken voor allerlei slag
van zaken, voor universiteit èn maatschappij. Wat het Latijn betrof,
beoogde ze meer dan alleen de technische vaardigheid om universitaire
colleges te kunnen volgen. Ze wilde, en hier is de invloed van de
Romantiek stellig merkbaar, dat de oude schrijvers begrepen werden.
Maar dan was het noodzakelijk dat ook fabelkunde mythologie),
oude aardrijkskunde en oude geschiedenis in het leerplan werden op
genomen.
Het K.B. van 1815 realiseerde gedeeltelijk dit programma. Een zestal
- voor vele scholen nieuwe - vakken werd aan Latijn en Grieks toege
voegd: oude en nieuwe aardrijkskunde, oude en nieuwe geschiedenis,
fabelkunde en... wiskunde.
Verschillende scholen, o.a. te Haarlem, in Twente, Veendam en Win
schoten, hebben van meet af het algemener karakter, door de com
missie uit 1808 geprefereerd, voorgestaan. Zij gaven óók een of meer
22
