door de vlam aangegrepen, ploffen met verpletterend geweld neder
en beroeren de asch der sedert eeuwen ontslapenen in hunne nooit
gestoorde rustplaatsen; en splinters en spranken, op de adem des
winds drijvende, dwarlen met nog meerdere vernieling dreigende
door de luchtruimte, tot dat alles, alles in den vuurstroom ver
zwolgen lag en wij evenals weleer de zangers van Israel, naar onzen
verwoesten tempel, met harten vol weemoed, en oogen vol tranen
omzagen. Zo zonk het schoonste en eerbiedwaardigste pronkstuk
onzer stad in puin en gruis, en bevestigde de treurige waarheid dat
alle werk van menschenhanden, dat al het ondermaansche vergan
kelijk is49."
Al zijn de tranen sinds lang opgedroogd, toch bekruipt ons bij het
zien van de afbeeldingen en het lezen van de beschrijving van het
schitterende orgel van Zierikzee nog een gevoel van spijt, dat dit voor
treffelijke orgel door onvoorzichtigheid van loodgieters verloren moest
gaan. Hiermee ging niet alleen het grootste orgel verloren dat ooit in
een der steden van Zeeland werd gebouwd, maar ook een van de fraai
ste orgels van geheel Nederland en het meesterwerk van de grote
orgelmaker Johan Hendrik Hartman Batz.
3. HET ORGEI- VAN W.H. KAM EN H. VAN DER MEULEN
Zestien jaar na de brand van de St. Lievensmonsterkerk kwam op de
zelfde plaats een nieuwe kerk in klassicistische stijl gereed. Deze kerk
was een ontwerp van P. Huysers te Breda. De gelden door verzekering
en Rijk ter beschikking gesteld waren niet toereikend om dit kerk
gebouw van een orgel van een zelfde omvang als het Batz-orgel te
voorzien, maar de kerkvoogdij kon toch een instrument van behoor
lijke omvang laten bouwen. De bouw werd opgedragen aan W.H. Kam
en H. van der Meulen te Rotterdam.
W.H. Kam werd in 1809 te Berkel geboren als de zoon van de predi
kant Samuel Kam. Hij ontving zijn opleiding bij N.A. Lohman te
Groningen en overleed 5 juni 1863 te West-Souburg. H. van der
Meulen werd 25 juni 1810 te Leeuwarden geboren en bracht zijn
leerjaren door bij de gebroeders Van Dam te Leeuwarden. In 1837
vestigden beide orgelbouwers zich onder de firma Kam en Van der
Meulen te Rotterdam. Behalve het orgel te Zierikzee bouwden zij
orgels te Dordrecht (Bonifaciuskerk 1842) en Oudewater (Hervormde
Kerk 1840). Het werk van Kam en Van der Meulen draagt het stem
pel van hun leermeesters Lohman en Van Dam, maar het is van een
wat vlakker, romantischer karakter50. Kam en Van der Meulen gaven
het orgel te Zierikzee deze dispositie:
117
