HISTORISCHE ORGELS IN ZEELAND
III. Sch ouwen en Duiveland
Th o 1 e n
Zeeuw sch-Vlaanderen
door J.H. Kluiver
VOORWOORD
Ook bij het samenstellen van deze laatste aflevering heb ik van vele
zijden medewerking ondervonden. De heren J. Zwart te Gouda en S.
Zwart te Koog aan de Zaan stelden ook ditmaal de benodigde ge
gevens uit het handschrift Broekhuyzen, een bron van onschatbare
waarde, welwillend beschikbaar. Hierdoor konden ook aan de na
lezing over Noord- en Zuid-Beveland nog vele waardevolle gegevens
worden toegevoegd. Verder ben ik dank verschuldigd aan de heer O.
B. Wiersma van de Rijksdienst voor Monumentenzorg voor het ter be
schikking stellen van rapporten betreffende de restauratie van de orgels
te Clinge, Hulst, Koewacht en Poortvliet; aan dr. G. Oost te Bunnik
voor gegevens over het voormalige Batz-orgel te Zierikzee; aan de heer
H. Uil te Zierikzee voor gegevens uit het archief van de Hervormde
Gemeente te Zierikzee; aan de heer J.P.B. Zuurdeeg te Tholen voor
gegevens over het middeleeuwse orgel in de kerk te Tholen; aan de
heer P.J. Brand te Hulst voor gegevens over het orgel in de Willi-
brorduskerk te Hulst en tenslotte aan de kerkbesturen, pastoors en
organisten voor de welwillendheid waarmee zij toegang hebben ver
leend tot archieven en orgels. Ook ditmaal dank ik dr. M.A. Vente te
Utrecht voor de geboden begeleiding.
De bijlagen bevatten ditmaal weinig bestekken en contracten. Dit is een
gevolg van lacunes in de archieven en het feit dat verschillende orgels
werden geschonken of als bestaand instrument aangekocht. Voor de
orgels van de St. Lievensmonsterkerk te Zierikzee kon in deze leemte
worden voorzien met de beschrijvingen in 1771 door de Middelburgse
organist Willem Lootens uitgegeven. Ook was nu ruimte beschikbaar
voor Lootens' Bericht wegens het orgel in de Oostkerk te Middelburg,
zodat ook dit geschrift nu voor een breder publiek toegankelijk wordt.
Met deze laatste aflevering is de beschrijving van de 'Historische orgels
in Zeeland' voltooid. Dat wil niet zeggen dat daarmee ook alles over
Zeelands orgelhistorie is gezegd. Het is een algemene inventarisatie,
waarvan de orgelbouwtechnische, bouwkundige en kunsthistorische
aspecten nader kunnen worden aangevuld en gedetailleerd. Ook zijn
93
