de geringe zorg van de overheid voor het onderhoud van het oude Abdij
complex in de 19de eeuw. Er is ook sprake van een onverantwoord beheer. Als
voorbeeld hiervan kan gelden het wegbreken in 1833 (Unger noemt het jaar
1827) van de kruisgang met enige localen van de Munt. De oorspronkelijk door
deze kruisgang (het beloop van de bogen is op de foto te zien) beschermde zui
delijke muur werd nu dus aan alle invloeden van regen en vocht blootgesteld,
waardoor de aan de andere zijde van de muur opgehangen historische wand
tapijten in een hachelijke toestand kwamen te verkeren. Tot overmaat van ramp
werden ongeveer tegelijkertijd met het afbreken van de kruisgang twee grote
lichtkozijnen in de kamer van Gedeputeerde Staten aangebracht zonder te letten
op de gevolgen die dit zou hebben voor het muurwerk. Op de afbeelding zijn
deze nieuwe smalle hoge ramen aan de rechterzijde te zien.
Foto: Rijksdienst Monumentenzorg, Zeist.
Afb. 21 t/m 27. Afbeeldingen van de wandtapijten in de Statenzaal, door P.
Snijders, 1783. De voorkeur is gegeven aan deze afbeeldingen boven foto's van
de tapijten omdat de tekeningen de destijds minder verbleekte tapijten in een
oorspronkelijker kleurenrijkdom weergeven en dus een duidelijker beeld oproepen
van het interieur van de Statenzaal waarvan zij deel uitmaakten. Bovendien
was het ten gevolge van restauratiewerkzaamheden aan de tapijten momenteel
niet mogelijk een volledige reeks foto's van de tapijten te vervaardigen.
Foto's: Algemeen Rijksarchief, 's-Gravenhage.
Afb. 21. Schoorsteentapijt met portret van Willem van Oranje en de wapens1
van de stemhebbende steden.
Afb. 22. Zeeslag voor Fort Rammekens, juli 1573.
Afb. 23. Zeeslag voor Fort Den Haak, 26 augustus
Afb. 24. Zeeslag voor Fort Den Haak, 26 augustus
Afb. 25. Zeeslag voor Bergen op Zoom, 29 januari
Afb. 26. Zeeslag bij Lillo, 30 mei 1574.
Afb. 27. Zeeslag bij Zierikzee, juni 1574.
VERKLARING VAN DE BOUWKUNDIGE TEKENINGEN
De plattegronden I (1578-1678) en II (1679-1839) gelieve men te zien als een
poging om duidelijk te maken hoe wij ons de opsomming van de uit te voeren
werken, zoals deze in de verschillende Statennotulen zijn opgeschreven, moeten
voorstellen. Helaas zijn er geen oude plattegronden bewaard gebleven, die ons
het een en ander hadden kunnen duidelijk maken. Er moest daarom worden
uitgegaan van enige plattegronden uit de Franse tijd en van de opmetingen,
gemaakt voor de restauratie van architect J.A. Frederiks, van omstreeks 1880.
Daarbij bevindt zich een plattegrond van het Abdijcomplex uit laatstgenoemde
periode, waarop een waarschijnlijk nog laat-middeleeuwse wenteltrap voorkomt
in de zuid-west hoek van de 13de-eeuwse kelder onder de Statenzaal. Er is van
uitgegaan, dat deze wenteltrap oorspronkelijk de verschillende verdiepingen van
dit gebouwencomplex verbond. Frederiks heeft het in de vorige eeuw niet meer
aanwezige bovengedeelte van deze wenteltrap in hout hersteld. In 1940 werd
alles door brand verwoest. Gepoogd is te reconstrueren hoe men in de trap-
opgangen heeft voorzien toen in 1678 besloten was de oude opgang op te heffen.
1573, I.
1573, II.
1574.
112
