Antwerpen, een tak van de Zuid-Nederlandse gobelinindustrie daar
gevestigd. Deze industrie genoot reeds eeuwenlang een grote bekend
heid. Het contact tussen de Staten en de nieuwe Delftse "tapitserie"
werd gelegd door Goossaert Simay, tapijtenhandelaar in Middelburg,
evenals Spierinck een uitgewekene. Wellicht wist Simay dat Hendrik
Cornelisz. Vroom voor het vervaardigen van patronen aan dit atelier
verbonden was; deze uit Haarlem afkomstige schilder hield zich na
een avontuurlijk leven speciaal bezig met zeestukken en schepen. Hij
was de man die een goed ontwerp kon maken van de slag vóór Bergen
op Zoom. De aflevering van het Bergen op Zoomse tapijt geschiedde
in 1595.13 Prins Maurits verbleef toen juist enige dagen te Middelburg,
waar hij enige Statenvergaderingen bijwoonde. De notulen vertellen
ons dat de Staten in 1595 besloten14 de Abdij te voorzien van "be-
hoorlicke" tapisserieën ten behoeve van Zijne Excellentie en van an
dere aanzienlijken van elders, die hier moesten logeren.15 Op 5 augus
tus 1595 besloten de Staten in dezen niet verder te gaan: verdere ver
siering met tapisserieën en meubelen werd toen niet meer nodig ge
acht. Er is echter een zeer belangrijk vervolg: De uit Brussel afkoms
tige kunstenaars Jan en Hendrik de Maeght hadden korte tijd tevoren
een "tapitserie" gevestigd in het vrijgekomen Cellebroersklooster te
Middelburg. Jan de Maeght moet opdracht gekregen hebben het Ber
gen op Zoomse tapijt met een serie van de zeeslagen te vervolgen
naar patronen van Vroom. Achtereenvolgens zijn afgeleverd: de slag
bij Rammekens 1598, idem bij Lillo 1598, idem bij Zierikzee 1599 en
bij Fort Den Haak I en II 1603. Tenslotte volgde in 1604 een schoor
steenkleed met de afbeelding van het wapen van Zeeland, een portret
van Prins Willem I en de wapens van de zes stemhebbende steden,
naar het ontwerp van Carel van Mander de oude. Over het preciese
verloop worden we door de Statennotulen niet ingelicht. We weten
uit latere beschrijvingen en afbeeldingen dat de gehele reeks van in
totaal zeven tapijten is geplaatst in de Statenzaal: een beroemde serie,
die de Statenzaal eeuwenlang heeft gesierd. In deze serie werden een
reeks krijgsfeiten afgebeeld, die voor de verwerving van de vrijheid
en de totstandkoming van de nieuwe rechtsorde van beslissende be
tekenis zijn geweest, alsook het wapen van Zeeland met de grafelijke
kroon, het portret van Willem I alsmede de wapens van de zes stem
hebbende steden. Willem I, die als stadhouder de zijde gekozen had
van de opstand welke leidde tot de Afzwering van Koning Philips als
graaf, had op deze wijze een wezenlijk aandeel geleverd bij de vesti
ging van het nieuwe gezag. Zodoende kan de beroemde serie zowel
beschouwd worden als een verhaal van de krijgsdaden, die tot de nieu
we rechtsorde voerden als de symbolisering van het nieuwe statengezag.
De tapijten verdienen ook aandacht vanwege het feit, dat gebeurtenissen
uit de eigentijdse historie werden uitgebeeld en dat niet, zoals in die
14
