beginnen mits de aannemingssom het bedrag van de begroting niet te
boven zou gaan. Dat is ook niet gebeurd. De laagste inschrijver van
het project, de te Middelburg wonende Marinus Kempe Jeras, nam
het werk voor F 3539 aan.
Toen de werkzaamheden begonnen waren werd de medewerking van
het Bestuur der Vereniging tot bevordering der Toonkunst verzocht
in verband met het schoren van de achtermuur van de "stemkamer".
De verbouwingswerkzaamheden in 1852
Hoe is uiteindelijk de verbouwing uitgevoerd en wat zijn de belang
rijkste bijzonderheden? Volgens het bestek van 6 april 1852 bestond
het werk uit vijf onderdelen, die wij achtereenvolgens zullen behan
delen (tekeningen III, 1839-1852 en IV, 1852-1885).
1. Het maken van een toegang voor het publiek aan de zijde van de
Groenmarkt
Voor de nieuwe toegang (tekening IV, letter V) heeft men gebruik
gemaakt van een bestaand raamkozijn aan de Groenmarkt. Een hard-
steenen trap van drie treden leidde van het Groenmarkt-niveau naar
de nieuwe toegangsdeur. Talloze inwendige verbouwingen waren nodig
om de weg te banen van deze ingang aan de Groenmarkt naar de
paneeldeuren, die uiteindelijk toegang gaven tot de tribune, tekening
IV, plattegrond W".
De nieuwe toegang kwam uit in het (bovenste) magazijn S.131 Een
nieuwe trap van twee armen kwam in de plaats van de wenteltrap en
verschafte via dubbele deuren toegang tot de tribune.132 De vestibule
werd door een houten wand afgescheiden van het achterste gedeelte
van het magazijn, waarin een portaaltje en een bergruimte werden
gemaakt. Het portaaltje kreeg een deur naar de Raadzaal aan de oost
kant, een deur naar de bergruimte aan de zuidzijde en een deur op het
Noorden uitkomend op het nader te noemen bordes boven aan de
"Herentrap".
2. Het inrichten van de tribune in het portaal van de stemkamer
Het portaal van de stemkamer kon als zodanig niet gebruikt worden
voor het maken van de tribune. Daarvoor heeft men eerst de vloer
moeten verlagen tot op 2,20 meter boven de vloer van de Raadzaal.
Deze verandering bracht de nodige voorzieningen met zich mee, met
name in het onder het portaal gelegen magazijn. Bovendien moest bij
voorbeeld de trap die naar de Commissariswoning (vroeger het Huis
van de Eerste Edele) leidde, 1,50 meter worden verplaatst.
Het inrichten van het portaal der stemkamer tot een tribune zou van
tijdelijke aard zijn. Men kan de vraag stellen of men toen reeds heeft
voorzien, dat de gehele verbouwing slechts voor een aantal jaren nut-
64
