Philips van Bourgondië, die hem werd toegespeeld: een westers ko
ninkrijk, vergelijkbaar met het koninkrijk Bohemen. Frederik stuurde
in 1447 zijn kanselier Kaspar Schlick voor onderhandelingen naar het
hof van Philips van Bourgondië.2
De brave kanselier Schlick had echter niet veel méér te bieden dan een
nieuwe titel, die de bestaande Duitse gebieden van Philips onder een
gezamenlijke noemer mocht brengen. De naam van het koninkrijk leek
Schlick niet moeilijk: Friesland, "dat in oude tijden immers al een
koninkrijk was geweest" of anders Brabant, "het oudsteen uitnemend-
ste hertogdom van het gehele Christendom". Er werd nauwelijks naar
hem geluisterd. Wat Philips voor ogen had was een echte afronding van
zijn gebieden, in feite het herstel van het oude koninkrijk Lotharingië.
Philips' verlangen kwam in feite hierop neer, dat hij voor die gebieden
in het voormalige koninkrijk Lotharingen, die hij niet zelf al bezat, door
de landsheren zou erkend worden als leenheer. Met deze boodschap
kon de hevig geschrokken kanselier Kaspar Schlick de thuisreis aan
vaarden, zich wel bewust, dat Philips' ideeën voor Frederik III een
onverteerbare zaak zouden betekenen. Hij zou zich als keizer volstrekt
onmogelijk maken als hij Duitse vorsten zou ontslaan van de leenband
met het keizerrijk.
4. DE WAPENMINIATUREN VAN PHILIPS DE GOEDE
De latere besprekingen tussen de afgezanten van hertog Philips en de
raadslieden van Frederik III hebben niets opgeleverd. Toch moet Phi
lips nog wel op een gesprek met de keizer gerekend hebben. Het is in dit
verband immers dat we in boeken, die voor de bibliotheek van de
hertog tussen 1447 en 1450 geschreven werden, voor het eerst een
nieuwe groep miniaturen aantreffen, waarbij de aanbiedingstaferelen
omringd zijn door de wapenschilden van al zijn landen. Ongetwijfeld
heeft Philips hiermede uitdrukking willen geven aan zijn machtige
positie in West-Europa. Niet alle met wapens versierde handschriften
uit die tijd zullen bewaard zijn gebleven. Het drietal dat hieronder
wordt genoemd, is ruimschoots toereikend voor ons doel, het signale
ren van nieuwe landenwapens van de hertogen van Bourgondië. Laten
we beginnen met:
1. Het Remissorium Philippi, verzorgd door Pieter Beoostenzweene,
thans bewaard in het Algemeen Rijksarchief te 's-Gravenhage.3 De
miniaturen moeten gedateerd4 worden 1449/1450. Zij doen nogal primi
tief aan. Twee van de miniaturen vertonen op een tent de wapenschil
den van 14 landen van Philips de Goede, dezelfde wapens die zijn
afgebeeld op de volgende aanbiedingsminiatuur:
130
