nieuw wapen tekenen: in rood een dwarsbalk van zilver. Hij gaf dit
schild ook een ereplaats op de hierboven onder 2 en 3 besproken
miniaturen, met voorrang op de wapens van Brabant en Limburg, zoals
ook bij de hertogstitels Lotrike altijd eerder wordt genoemd dan Bra
bant en Limburg. Ondanks deze ereplaats tussen de hertogdommen
heeft de beroemde schrijver Chr. Butkens7 er het wapen van de graven
van Leuven in gezien. Hij kreeg jammer genoeg in onze eeuw enkele
navolgers, ofschoon de tijdgenoten van Butkens er anders over dach
ten, met name Olivier de Wree8 en Thomas de Rouck.9 Het behoeft
nauwelijks betoog, dat Philips van Bourgondië er het hertogdom
Neder-Lotharingen mee bedoelde, waarschijnlijk zelfs geheel Lotha
ringen, de naam immers, die hij zelf voor zijn toekomstig koninkrijk in
gedachten had.
8. HET WAPEN VAN FRIESLAND
De verhoogde belangstelling voor het wapen van Friesland loopt met
het voorgaande parallel. Kaspar Schlick had die naam tenslotte zelf
genoemd. Of het wapen met de twee gouden gaande leeuwen in blauw
al eerder officieel voor Friesland gebruikt is, mag betwijfeld worden.4
Gaande leeuwen zijn als wapendieren erg populair in de landen rond de
Noordzee, dat wel. Maar geen enkele gemeente in de provincie Fries
land heeft, in navolging van het gewestelijke wapen, gaande leeuwen in
het wapen. Na de periode van de hertogen van Bourgondië treffen we
deze leeuwen voor het eerst in Friesland aan bij Georg van Saksen, die
van 1504 tot 1515 gouverneur (gubemator) van Friesland is geweest.
Zijn zegel laat geen schildvorm zien, maar is zelf schijnbaar ver
deeld in negen "kwartieren". De gecombineerde kwartieren 4,5,6 en 8
bieden plaats aan de tweekoppige keizerlijke adelaar, die in het achtste
kwartier een schildje voor zich heeft met de twee gaande leeuwen van
Friesland.
Georg was de tweede zoon van Albrecht van Saksen, de legeraanvoer
der van keizer Maximiliaan I, die Friesland voor Philips de Schone tot
onderwerping bracht. De keizer stelde vervolgens Albrecht aan tot
bestuurder (gubernator) van Friesland. Albrecht's zoon en opvolger
stond in 1515 zijn rechten in Friesland af aan Karei van Oostenrijk, de
latere keizer Karei V, die voor Friesland het wapen met de twee gaande
leeuwen handhaafde.
9. DE OUDSTE GEDRUKTE W APENPRENT (1468, ZEELAND 2)
Nadat hertog Philips van Bourgondië tussen 1447 en 1450 de wapens
van Neder-Lotharingen, Friesland en Zeeland als eerste heeft gebruikt,
komen we die wapens vanzelfsprekend ook tegen in de documenten
133
