van zijn zoon en opvolger, hertog Karei de Stoute (1467-1477). Op zijn
beurt voegde hertog Karei nog weer enige nieuwe wapens aan de reeds
uitgebreide verzameling toe. Terwijl we voor vroegere perioden alleen
de beschikking hadden over enige manuscripten met wapen-miniaturen
en over een klein aantal armorialen, verschijnt in 1468 het eerste
gedrukte document, dat de landenwapens van Karei de Stoute ver
toont.De kleuren leiden we af van andere documenten.
De prent is gedrukt ter gelegenheid van het huwelijk op 3 juli 1468 van
hertog Karei de Stoute met Margaretha van York (t 1503), zuster van
de Engelse koning Edward IV.10
Tot voor kort heeft men geen oudere afbeelding van het wapen van
Zeeland gekend, dan degene die op deze prent te zien is. In het schild
hoofd is de klimmende rode leeuw (van Holland) volledig afgebeeld;
daaronder ziet men drie golvende dwarsstrepen.
10. HET WAPEN VAN HET MARKGRAAFSCHAP ANTWERPEN
Ook van het wapen van het markgraafschap Antwerpen is geen oudere
afbeelding bekend dan die op deze prent van 1468. Het is een combina
tie van het stadswapen van Antwerpen en een gouden schildhoofd, dat
beladen is met de zwarte tweekoppige keizerlijke adelaar. De opzet is
hier veel fraaier, dan op de oudere stadszegels te zien is. Zo heeft het
kasteel in het wapen van Antwerpen nu drie torens, verbonden door
muren; de befaamde twee handen zweven erboven. Terwijl we later
opnieuw eenvoudigere afbeeldingen kunnen tegenkomen, lijkt de af
beelding uit 1468 sterk op de voorste helft van het huidige provinciewa
pen.*
11DE KRIJGSVERORDENINGEN VAN KAREL DE STOUTE
Uit 1473 dateren de krijgsverordeningen van hertog Karei de Stoute.
De vier hieronder genoemde exemplaren zijn alle versierd met één
miniatuur,-waarop ook het begin van de tekst voorkomt. Deze is
omringd door een reeks van 20 wapens, 19 van Karel's landen, het
twintigste, onderaan, is het persoonlijk wapen van de hertog.
Er is, wat de plaatsing van de landenwapens betreft, duidelijk rekening
gehouden met het verschil in rang. De wapens van de hertogdommen
staan bovenaan, daarna komen de graafschappen en het laagst staan de
heerlijkheden. De wapenschilden in de linkerkolom zijn bovendien,
De andere helft daarvan vertoont, afgezien van de schildvoet, die de voormalige
heerlijkheid Turnhout vertegenwoordigt, het blazoen van de voormalige heerlijkheid
Mechelen, waarover hierna nog gesproken zal worden.
134
