dit gewijzigde wapen vertegenwoordigd, verder ook op het drieluik (H)
te Mechelen. Ook op de afbeelding van de toren te Innsbruck lijkt
Zutphen aldus te zijn aangeduid. Zelfs op een uit 1613 bekend zegel van
de aartshertogen Albertus en Isabella, souvereine vorsten van de XVII
Nederlandse provinciën, zien we Zutphen vertegenwoordigd door het
doorsneden wapen met de leeuw en het ankerkruis, Gelderland door
één eenvoudige leeuw.
In 1492 was Karei van Egmond, de zoon van de in 1477 gesneuvelde
Adolf, er in geslaagd zich door de Geldersen als hertog te doen erken
nen. Als hertog Karei 1492-1538) voerde hij hetzelfde gedeelde wapen
schild Gelre-Gulik, dat van zijn grootvader hertog Arnold 1423-1473) is
bekend gebleven. Van een wapen van Zutphen wordt in zijn omgeving
niet gerept.
16. WILLEM VAN KLEEF, HERTOG VAN GELRE
Karei Hertog van Gelre en graaf van Zutphen had geen zoon om er zijn
bewind aan te kunnen overdragen. Nog tijdens Karel's leven hebben de
Staten van Gelre diens verre neef Willem van Kleef aangewezen als
toekomstige hertog. Niet alleen volgde deze in 1538 in Gelre op, reeds
in 1539 erfde hij ook nog van zijn vader de hertogdommen Kleef, Gulik
en Berg, de graafschappen Mark en Ravensberg en de Brabantse heer
lijkheid Ravenstein. Zo werd Willem van Kleef een'van de machtigste
vorsten in de streek tussen Maas en Weser. De verscherping van het
veeljarig conflict tussen keizer Karei V en de Gelderse hertogen is hem
bijna noodlottig geworden.
De macht van hertog Willem en de veelheid van zijn landen zien we
weerspiegeld in zijn wapenschild. Het komt o.a. voor op de gravure van
Heinrich Aldegrever met het portret van hertog Willem uit 1540.13 Het
schild is door een horizontale lijn doorsneden. De bovenhelft vertoont
de blazoenen van zijn vier hertogdommen, de leeuwen van Berg en
Gulik, het lelierad (karbonkel, Cleverad) van Kleef en de leeuw van
Gelre. De onderhelft vertoont de drie blazoenen van zijn graafschap
pen: Mark, Zutphen en Ravensberg. Ravenstein ontbreekt...
Hier zien we als blazoen van het graafschap Zutphen: in zilver een
leeuw van rood gekroond van goud. Het ankerkruis is verdwenen.
Het wapenschild van hertog Willem heeft in deze samenstelling maar
een kort bestaan gekend. Keizer Karei V had al in 1538 bij de Staten van
Gelre laten protesteren tegen de opvolging in Gelre door Willem van
Kleef. De keizer had echter elders in de eerste jaren zijn handen meer
140
