nisschien toch ook wel de afbeeldingen op de miniaturen van Karei de
Stoute.13
Dat de leeuw van Gulik de voorkeur heeft gekregen boven die van
Zutphen, toen in 1814 het wapen van de provincie Gelderland door de
Hoge Raad van Adel werd geregistreerd, heeft wellicht nog een andere
grond. Gelre en Gulik kwamen onder gemeenschappelijk bestuur, eerst
onder hertog Willem I van Gelre (1372-1402 Willem III van Gulik
1393-1402), daarna onder zijn broer Reinald IV 1402-1423), als gevolg
van het huwelijk van Maria van Gelre met hertog Willem II van Gulik.24
Aan dit huwelijk is het wapen van Gelderland in zekere zin een herinne
ring. Wel zijn de leeuwen van Gulik en Gelre van plaats verwisseld
tijdens de hertogen uit het Egmondse huis.
18 HET GEVIERENDEELDE SCHILD VAN GULIK-BERG
Tevergeefs heeft men gezocht naar zegelafbeeldingen met de leeuwen
van Gelre en Gulik in een gekwartileerd wapen, ook wel genoemd
gevierendeeld schild, de vorm, die in het laatst van de middeleeuwen in
de regel gebruikt werd om er een personele unie mee aan te duiden, bv.
Brabant en Limburg sinds 1294, Henegouwen en Holland sinds 1314.
Als men nu ooit op zegels Gelre en Zutphen in een gekwartileerd schild
had aangetroffen, in feite een erkenning van het zelfstandig bestaan van
het graafschap Zutphen, dan zouden er betere redenen aanwezig zijn
geweest om in de linkerhelft van het provinciewapen de leeuw van
Zutphen op te nemen. Emile Gevaert, die zo'n gevierendeeld schild
voor een hertog van Gelre uit het huis Egmond gevonden meende te
hebben, heeft zich op een dwaalspoor laten voeren door het hartschild
met drie kepers.15
Het wapen van het graafschap Ravensberg heeft in zilver drie rode
kepers; dat van Egmond is echter gekeperd van goud en rood van
tweemaal zes stukken. Afb. 330 van Gevaert is in werkelijkheid het
wapen van een hertog van Gulik en Berg, tevens graaf van Ravens
berg.6
Ook het wapen van Gelderland heeft dus een geschiedenis, waarin de
hertogen van Bourgondië een belangrijke rol hebben gespeeld.
De vermelding hier van het wapen van de hertog van Gulik en Berg
houdt uiteraard verband met hertog Willem van Kleef, vorst over vele
landen. Daarnaast valt te bedenken, dat binnen de grenzen van Neder-
Lotharingen, het aloude hertogdom, dat Philips de Goede en Karei de
Stoute als uitgangspunt voor het door hen beoogde koninkrijk be
schouwden, behalve het hertogdom Gulik ook de hertogdommen Kleef
en Berg gelegen waren, rechts van de Rijn.
142
