meentewapens in dat deel van Frankrijk, dat als Bourgogne bekend is
gebleven, terwijl de Noord-Brabantse gemeente Bergeijk, als enige in
Europa, het volledige wapenschild van hertog Karei de Stoute voert.
22. DE DRIE LINIES VAN BOURGONDIË
Van hertog Philips de Stoute (1363-1404) stammen drie linies van het
Bourgondische huis af, waarvan de oudste in mannelijke lijn geëindigd
is bij de dood van hertog Karei de Stoute in 1477. De tweede linie werd
gevormd door drie hertogen van Brabant, Antonie (1406-1415) en zijn
zoons Jan IV (1415-1427) en Philips "van St-Pol" 1427-1430). De derde
linie was die van Philips van Bourgondië, graaf van Nevers en Rethel
1404-1415) en zijn zoons Karei (1415-1464) en Jan (1464-1491). Al deze
vorsten voerden een gekwartileerd wapen met in 1 en 4 de Franse lelies
met een zoom geschaakt van zilver en rood.16 Toen de linie van hertog
Antonie in 1430 was uitgestorven hadden de staten van Brabant (theo
retisch althans, want met Philips de Goede viel niet te spotten) de keuze
om de opvolging toe te kennen hetzij aan Karei van Nevers. hetzij aan
Philips de Goede. Deze laatste wist de overhand te verkrijgen, niet
zonder toegevingen, waartoe hij overigens alleen met moeite werd
bewogen.
Een van de verlangens van de Staten van Brabant was, dat hij de
leeuwen van Brabant en Limburg een voorname plaats in zijn persoon
lijk wapen zou geven. Philips veranderde inderdaad in 1430 zijn per
soonlijk wapen, maar wel bleef hij de kwartieren 1 en 4 allebei en
zonder wijziging bestemmen voor de Franse lelies met de zoom. Daar
mee bereikte hij dat de wapens, die de twee neven en naamgenoten
Philips van Bourgondië tot 1430 hadden gevoerd, in één nieuw schild
konden worden samengevoegd. Philips de Goede deelde namelijk de
kwartieren 2 en 3 zodanig, dat in het tweede kwartier de blazoenen van
de hertogdommen Bourgondië en Brabant naast elkaar kwamen en in
het derde kwartier die van Bourgondië en Limburg. Pas in het wapen
dat de jonge Philips de Schone (1494-1506) voerde als alleen nog vorst
van de Nederlanden, is voor de Brabantse leeuw weer een volledig
kwartier beschikbaar.8
Karei, graaf van Nevers (t 1464), heeft dus geen succes gehad, toen hij
in 1430 aanspraak maakte op de opvolging als hertog van Brabant enz.
Tevergeefs wees hij op de bepalingen, die de Staten van Brabant in 1403
hadden gemaakt om te voorkomen, dat Brabant en Vlaanderen ooit
geregeerd zouden worden door één en dezelfde vorst. Daarom volgde
in 1406 in Brabant en Limburg de tweede zoon van Philips de Stoute op,
hertog Antonie (t 1415). En zou die zonder wettige kinderen komen te
147
