overlijden, dan zou niet de oudste, maar de derde zoon van Philips de
Stoute opvolgen: Philips, sinds 1404/1406 graaf van Nevers en Rethel.
Het is anders gelopen! Hertog Philips de Goede was in 1430 zo machtig,
dat de Staten van Brabant van het voorbehoud van het jaar 1403 geen
gebruik durfden te maken, toen met Philips "van St-Pol" de tweede
linie van het huis Bourgondië was uitgestorven.24
Van de de 1415 bij Azincourt tegen de Engelsen gesneuvelde Philips*
van Nevers is ook een zegel bekend, waarop een ongedeeld schild te
zien is, bezaaid met lelies en voorzien van een geschaakte zoom.23 Dit
wekt enige bevreemding, omdat hij daarmee feitelijk een voornamer
wapen voerde dan zijn oudere broersBovendien was er toen een ander
lid van het huis Valois hertog van Touraine: prins Jean, de eerste
echtgenoot van Jacoba van Beieren: hij werd in 1415 zelfs troonopvol
ger van Frankrijk, maar stierf 4 april 1417, door vijanden vergiftigd...
Het zegel van Philips, graaf van Nevers, heeft aanleiding gegeven tot
nog meer naamsverwarring. De heraut Charolais (Jean le Fèvre, sire de
Saint-Remy), de eerste en voornaamste wapenkoning van de Orde van
het Gulden Vlies, heeft een prachtig armoriaal nagelaten, thans in het
bezit van de Bibliothèque de F Arsenal in Parijs, Ms nr. 4790. Qharolais
heeft in dit wapenboek23 het ongedeelde schild van graaf Philips van
Nevers afgebeeld en noemt dit ook het wapen van de graaf van Nevers.
Daarnaast beeldt hij een gekwartileerd schild af voor de graaf van
Etampes, met in 1 en 4 het blazoen, dat men tegenwoordig meestal
"Bourgogne Moderne" noemt, in 2 en 3 het wapen van Artois, in blauw
drie gouden lelies en een rode barensteel met drie hangers, elke hanger
beladen met drie gouden kastelen, of eigenlijk burchttorens. Het gaat
hier om twee wapens van dezelfde vorst. Het eerste ongedeelde wapen
wordt eldersls nog wel eens per abuis "Nevers" genoemd. Nevers
kwam echter al in het jaar 1302 in het bezit van de graaf van Vlaande
ren.24 De heraut Gelre laat zien, dat het graafschap Nevers een wapen
had5, dat geheel overeenkomt met zowel het wapen van Franche-
Comté als met dat van Nassau. Men zoekt nog steeds naar een verkla
ring van deze gelijkenis...
Bij de opsommingen van de landen op acten van de hertogen Philips en
Karei van Bourgondië en nog meer bij hun opvolgers kan men telkens
twee fouten tegenkomen, die de ene klerk van de andere heeft nage
schreven; de ene, dat men Salins Salms noemt en de andere, dat men de
titel "Comte Palatin de Bourgogne" niet meer herkent. Wij zien dan,
dat het woord Palatin door het ontbreken van leestekens in verband
Ook Antonie, hertog van Brabant en Limburg, sneuvelde toen aan Franse zijde.
148
