gebracht is met Hainaut. Ook in het Nederlands van die dagen kan men
dezelfde vergissing veelvuldig tegenkomen, zodat men leest: grave van
Vlaenderen van Artois van Bourgoignen Palatijn van Henegou
wen van Holland (enz.).17 Men noemde dit graafschap destijds een
paltsgraafschap, terwijl het de laatste paar eeuwen meestal vrijgraaf-
schap wordt genoemd, Franche-Comté. Men kan voor Palatijn ook
verbasteringen als Valatus en Valarm tegenkomen.
Wat nu Philips van Nevers betreft, het lijkt niet onaannemelijk, dat hij
het ongedeelde vaderlijk leliewapen door het genoemde gekwartileerde
wapen heeft vervangen op aandringen van zijn broers Jan zonder Vrees
(t 1419) en Antonie van Brabant (t 1415).
Dit zelfde ongedeelde leliewapen is ook bewaard op een uit 1486 be
kend zegel van zijn zoonJan van Bourgondië (t 1491). In 1477heeftJan
op zijn beurt getracht de opvolging als hertog van Brabant en Limburg
aan zich te brengen, opnieuw op grond van de houding van de Staten
van Brabant in 1403. Maar ook in 1477 gaven de Staten van Brabant de
voorkeur aan de andere partij, dwz. aan Maria van Bourgondië, weldra
gehuwd met Maximiliaan van Oostenrijk. Jan van Bourgondië was de
laatste rechtstreekse afstammeling van Philips de Stoute (t 1404).
In 1486 noemt hij zich: Comte de Nevers et de Rethel, due de Brabant et
de Lembourg, comte d'Eu, baron de Donzy.22 Kennelijk heeft hij zijn
aanspraken op Brabant en Limburg nooit opgegeven. Als laatste van
zijn geslacht had hij na 1477 zonder meer het recht het eerste, ongebro
ken wapen van zijn grootvader Philips de Stoute te voeren. Vandaar dit
wapen op het zegel uit 1486. Zijn graafschappen Nevers en Rethel zijn
na zijn verscheiden onder het bewind van een jongere linie van Kleef
gekomen.
23. MECHELEN IN BOURGONDISCHE SFEER
Het gouden schild met drie rode palen, waardoor de heerlijkheid Me-
chelen vertegenwoordigd wordt op de miniaturen van de hertogen van
Bourgondië, is van huis uit het familiewapen van de Berthout's, een
van de linies van het huis Grimbergen. Oorspronkelijk vervulden zij de
functie van voogd over het kapittel van Sint Rombaut te Mechelen en
zij waren als zodanig vazallen van de Prins-bisschoppen van Luik.
Vandaar ook dat hun wapen de kleuren van Luik vertoont.
In 1331 stierf het huis Berthout in de mannelijke lijn uit. De hertog van
Brabant, binnen wiens gebied Mechelen een enclave vormde, bleek een
moeilijke onderhandelaar voor Prins-bisschop Adolf van der Mark.
Niettemin besloot laatstgenoemde de Vlaamse graaf Lodewijk "van
Nevers" met de heerlijkheid Mechelen te belenen, 1333, hetgeen aan-
150
