Omdat koning Philips IV (1621-1665) en zijn opvolgers als hertog van
Gelre het wapenschild bleven voeren dat vandaag de dag geldt als het
wapenschild van de provincie Gelderland, terwijl ditzelfde wapen toch
ook gevoerd werd door het "vorstendom" Gelderland, dat deel uit
maakte van de Republiek, komen we in de zeventiende eeuw landkaar
ten van de Zeventien Nederlanden tegen, waarop het Gelderse wapen
schild tweemaal is afgebeeld, nl. bij de Zeven Verenigde Nederlandse
Provinciën en bij de Zuidelijke Nederlanden. Zutphen ontbreekt dan
begrijpelijkerwijze. Wellicht was dit dubbele gebruik van het gedeelde
Gelderse wapenschild een aanleiding te meer voor de pogingen die in de
achttiende eeuw zijn ondernomen, om de Gulikse leeuw in het Gelderse
wapen te vervangen door een goudgekroonde rode leeuw op veld van
zilver voor het graafschap Zutphen...13
26. HET KONINKRIJK DER (ZEVENTIEN! NEDERLANDEN 1815-1830)
De bevrijding in 1813/1814 van de Franse overheersing werd in 1815
gevolgd door de oprichting van het Koninkrijk der Nederlanden. Hier
van maakte, behalve de Noordelijke en de Zuidelijke Nederlanden, nu
ook het voormalige Prins-bisdom Luik deel uit. Het nieuwe koninkrijk
werd in zeventien provinciën verdeeld. Van de hierboven genoemde
landen (1549) worden de volgende namen niet meer in de provincie
namen teruggevonden:
Artois, Mechelen en Zutphen, thans respectievelijk deel van Frankrijk,
van de provincie Antwerpen en van de provincie Gelderland.
Vlaanderen is verdeeld in Oost- en West-Vlaanderen. De naam Brabant
vinden we terug bij Noord-Brabant en Zuid-Brabant. De provincie
Luik, de vijfde op de ranglijst van de zeventien provincies, omvat
slechts een betrekkelijk klein deel van het voormalige prinsdom Luik.
Drenthe wordt de zeventiende provincie. De rang van de voormalige
vorsten bepaalde in 1815 de volgorde van de Nederlandse provincies;
hertogdommen komen vóór graafschappen, de heerlijkheden komen
het laatst.
De ranglijst24 is zodoende geworden: 1. Noord-Brabant, 2. Zuid-
Brabant, 3. Limburg, 4. Gelderland, 5. Luik, 6. Oost-Vlaanderen, 7.
West-Vlaanderen, 8. Henegouwen, 9. Holland, 10. Zeeland, 11. Na
men, 12. Antwerpen, 13. Utrecht, 14. Friesland, 15. Overijssel, 16.
Groningen, 17. Drenthe.
Luxemburg is verheven tot een zelfstandig Groot-Hertogdom, mede
onder bestuur van Willem I. De splitsing van Noord- en Zuid-Holland
dateert van 1840.
De wapens van de provincies van 1815 komen veelal overeen met de
154
