Sijs (RZ NS 29 p. 179). In 1365 (BM I 189) bestaat er een persoon
genaamd "Heynric Sijs'zons zone". Het kohier van 1576 meldt een
Michiel seys. Meertens konkludeert dan ook dat de naam Seis ontleend
is aan een persoonsnaam.63 Bij nadere beschouwing stuit deze verkla
ring op enige bezwaren. In 1400 (C.d.W. 43) is er een huis in Seys aan de
oostzijde van de straat, in 1543 (C.d.W. 519) horen we van het land
bewesten tSceys, in 1581 (C.d.W. 664 665) staat er een huis op het
Seys. In 1589 bevinden er zich (hayman-)landen beoosten en bewesten
't Seys.64 Als een straat naar een persoon wordt genoemd, bv. een
zekere Jan, dan noemt men die straat Janstraat, en niet alleen maar Jan.
Bij bovenstaande vermeldingen is echter steeds sprake van kortweg
Seis, alleen in 1458 (Kest.) is er een Seisstraat. Het lijkt er dan ook op
dat Seis een aardrijkskundige naam is. Ook in de vorige eeuw dacht
men in deze richting. Men vermoedde toen dat seine, seijs de benaming
was voor een waterloop.65 Deze veronderstelling paste mooi in het
kader van de zogenaamde "eilandentheorie". Deze beweert dat Wal
cheren ontstaan is door aaneendijking van vele eilandjes, die alle als
opwassen ontstaan zouden zijn. Deze theorie is echter achterhaald, en
men kan hierop dus niet baseren dat seis op een aardrijkskundige naam
kan duiden.
Het MNW geeft twee mogelijkheden wat betreft de betekenis van seis.
Ten eerste kan het slaan op het ndl. zeisen, zeis. Maar waarom nu net
dit stuk het land genoemd zou moeten worden naar een zeis is niet
duidelijk. Meer voor de hand ligt dan ook dat we hier te maken hebben
met het mnl. seis, seins, afkomstig uit lt. census, in de betekenis van
schatting, cijns. Seis is dan de benaming voor een vroeger heerlijk land
waarvoor de gebruikers een cijns moesten betalen. Dat we hier met
deze betekenis van seis te maken hebben, wordt ondersteund door
twee faktoren: 1. het gebied genaamd seis grenst pal aan het "hoghe
hof', dit is wellicht de plaats waar vroeger de curtis stond (zie 8), 2.
ook de naam Langeviele kan op een grondheerlijke oorsprong duiden
(zie 8).
Tenslotte nog dit: waar lag de in 1458 genoemde Seisstraat? De huidige
Seisstraat bevindt zich buiten de middeleeuwse Seispoort. De Seis
straat van 1458 kan een vroegere naam voor de Krommeweele zijn,
maar meer waarschijnlijk is dat de straat toen al buiten de stad lag in het
gebied dat Seis genoemd werd en vóór de Seispoort gesitueerd was.
Later vormde dit gebied, of een gedeelte er van, het Seisambacht.
De Oostpoort wordt maar één keer vermeld, namelijk in 1366: "den
wech te maken ter Oestporten" (BM II 190). Uit het lijstje van poorten
blijkt, dat deze poort dezelfde moet zijn als de latere Koepoort. Welke
weg er bedoeld wordt die bij de Oostpoort werd gemaakt, is niet
duidelijk. In de stadsuitbreiding van 1595-1598 komt een Nieuwe Oos
terse straat te liggen. Was de weg van 1366 de (Oude) Oosterse straat?
199
