het Molenstraatje.105 Deze molen wordt in 1581 (Kest.) verplaatst naar
Oost-Souburg. In 1590 (Kest.) heet dit straatje "Cleuvenijers-straet-
ken", in 1606 "t 'schuttershoff straetken" en in de tweede helft van de
17e eeuw 't oude Schuttershofstraetken van den Busse".106 Later
wordt ze Kuipersgang/Kuiperspoort genoemd, naar het gilde van de
kuipers dat in 1642 het gebouw kocht dat aan het einde van deze straat
staat.107
Het straatje bij het 15e huis is dan de huidige Schuddebeursstraat. In
1606 heet deze straat "schuddestraetken" en in de tweede helft van de
17e eeuw, en ook nog in 1904, Schuddebusstraat.108 De naam zal zich
ontwikkeld hebben via Schutters-van-de-Bus-straat, Schuttebusstraat
en Schuddebusstraat tot Schuddebeursstraat.
De naam schuddebeurs is een bekende naam voor een herberg in het
zuidwesten van Nederland, op Schouwen en in Zeeuws Vlaanderen is
zelfs een gehucht naar zo'n herberg genoemd. Toen de schutterij van de
bus in het begin van de 17e eeuw verhuisd was naar een terrein buiten
de middeleeuwse Langevielepoort, is bij de bevolking kennelijk het
verband zoek geraakt tussen de "Schuddebusstraat" en de schutterij
van de bus. De volksetymologie loste deze verwarring op door een
nieuw verband te leggen met de toen wel bekende herbergnaam.
Dat er verwarring om deze naam bestond blijkt wel uit het feit dat op
enige 19e eeuwse stadsplattegronden het straatje als Schuddevisch-
straat staat aangegeven (zie bv. kaart 7).
8. NAMEN DUIDEND OP DE NATUURLIJKE GESTELDHEID
In 1450 (Kest.) horen we van een "Bellic, Belk", in 1525 (Kest.) van
een straat genaamd "den bellic", in 1576 (Q) van de "bellinck, Bel-
linckstrate". Belk, bellink betekent een door grachten of sloten om
geven, ook wel omheinde, afgepaalde weide.109 Dit woord ontstond via
versmelting uit be-luiken, be-loken. Als het aksent op de eerste letter
greep viel, ontstond mnl. beelc, bulc en wvla. belk, bilk.110 De naam
Belk is dan eerst de naam voor een gebied geweest. In 1525 wordt pas
de straat "den bellic" genoemd.
In 1557 (Stopp. 2198) wordt het huis van Jacques Bataille, staande aan
de stadsdijk bij de nieuwe haven, onteigend tot het maken van een
nieuwe straat "inden belck". Deze nieuwe straat mogen we echter niet
vereenzelvigen met de Nieuwstraat. De Nieuwstraat is op de kaart van
Van Deventer afgebeeld en dateert dus van vóór 1550 (zie 2). In 1556
(Kest.) werd van dezelfde Jacques Bataille gekocht: "den grondt ende
arve vande nieuwe straete nu onlangs gheconcipieert ende gemaect
streckende ende loopende vande nieuwe haven binnen deser steede
duer de bellinckstraete naer de corten delft". In 1576 (Q) bezit deze
Jacques een speelhof in de Bellinkstraat.
211
