Bestudering van kaart 5 zal duidelijk maken dat de veengrens zoals
aangegeven op kaart 2 aanpassing behoeft. Op basis van bovenstaande
gegevens kan ik geen scherpe grens trekken, maar het lijkt wel zeker
dat het oppervlak met zandige ondergrond in de burg groter is dan kaart
2 aangeeft.
Daar waarde Ame vroeger gelopen heeft, moet de ondergrond uit zand
bestaan."7 Aanhangers van de opvatting dat de Arne via de Nieuw-
straat de stad verliet, zullen wijzen op de put in de Belk. De ligging van
deze put is immers niet precies bekend, en ze kan dan ook bijvoorbeeld
gelokaliseerd worden ter plaatse van de Nieuwstraat. Men kan de put
echter ook plaatsen dicht bij de Dam. Daar heeft men met zekerheid
twee putten, die duiden op een oude natuurlijke waterloop daar. Als de
oude haven gegraven is, dan heeft men dus wel (deels) een oude
waterloop gevolgd.
De mogelijkheid bestaat echter dat zowel door de oude haven als door
de latere Nieuwstraat een water stroomde. Beide watertjes verenigden
zich al weer snel, en het gebied dat zij beide omsloten en dat binnen de
stad lag, noemde men "de belk" (zie kaart 6). Deze naam moet dan wel
vrij oud zijn, zeker ouder dan de eerste vermelding van 1450.
De Krommeweele is de naam voor een gedeelte van de straat die eerst
in haar geheel vermoedelijk Kosterstraat heette (zie 4). Ze wordt twee
maal genoemd: in 1409 (Kest.) als "Krommewael" en in 1551 (BM I
152) als "Crommeweel". De woorden wiel, wael, weel betekenen
onder andere: poel, moeras, snel stromend water, gat ontstaan door
een dijkbreuk, een enkele maal ook kuil of gat in de weg (MNW). In
Zeeland komt de benaming wiel, weel voor een kolk ontstaan door een
dijkbreuk vrij algemeen voor. Dat we bij de straat Krommeweele aan
zo'n kolk moeten denken, is echter niet waarschijnlijk. Het enige water
dat in de buurt stroomt is de stadsgracht. Een dijkbreuk ligt hier niet zo
voor de hand. De straat zelf loopt recht, dus het kromme moet op de
vorm van het wiel slaan.
In het Wb ZD staat dat "wêêle" in de omgeving van Middelburg ook de
betekenis heeft van paardewed, koeieput. De straat ligt ter hoogte van
een kreekrug, dus de aanwezigheid hier van een drinkplaats is goed
mogelijk. De mogelijkheid bestaat ook dat hier vroeger inderdaad een
wiel in de betekenis van kolkgat lag, dat in de stadsuitbreiding van vóór
1266 dan binnen de stad kwam te liggen. Ook zonder dijk kan een wiel
ontstaan, het is dan alleen langer en ondieper. Het wiel moet dan erg
oud zijn, van vóór 1266, en het wordt dan tot 1409 nooit vermeld. De
betekenis "drinkplaats" lijkt daarom het meest waarschijnlijk.
214
