ten stonden dan in geen verhouding tot de reistijden. Een hof moeten
we in deze streken zien als een administratief centrum, het centrum van
de grondexploitatie. Hier werd bijgehouden wat de horigen aan belas
ting moesten opbrengen, en eveneens werden deze belastingen (in
natura) hier opgeslagen.120
Ook in Middelburg zullen we aan een dergelijk administratief centrum
moeten denken. De grootgrondbezitter die de hof in Middelburg bezat
waarnaar de naam Langeviele verwijst, kan de abdij van Middelburg of
de graaf geweest zijn.
Wat zijn nu de redenen dat we hier aan een afleiding villa-viele mogen
denken, waarom markeert deze naam domaniale invloed?
Zoals we hierboven zagen was het gewone nederlandse woord voor een
villa/curtis "hof'. In Middelburg is voor de daar gelegen hof echter niet
het nederlandse woord gebruikt, maar het latijnse. De -v- in viele duidt
er op dat het woord ontleend is aan het mlt. Als men villa uit het olt. had
ontleend, dan zouden we nu niet viele met een -v- schrijven, maar met
een -w-. De -v- duidt dus op middeleeuwse ontlening.
In Limburg zien we eveneens een dergelijke ontlening. In 1016 horen
we onder meer van de "curtes" in "Uillam", dat wil zeggen de hof in
Vijlen.121 Ook hier dus de ontlening villa-Vijlen tijdens de middel
eeuwen.
Maar wie ontleende? Daarvoor komen twee groepen mensen in aan
merking. Een eerste mogelijkheid is dat er franssprekende monniken
waren in Middelburg die viele meenamen uit het ofr. Deze mogelijkheid
klopt taalkundig gezien, maar is wel erg theoretisch. Meer waarschijn
lijk is dat het monniken uit de eigen streek waren, die het woord
ontleenden uit het latijn. Zij immers beheersten de taal. Tevens is een
kloostergemeenschap vaak grootgrondbezitster.
Het naamtype "Langeviele" vinden we trouwens nog veel meer in
Nederland, België en Frankrijk. Op de "Villam" in Limburg werd
zoeven al gewezen. In Zeeland is, behalve in Middelburg, ook een
Langeviele in Yerseke en Ellewoudsdijk. Beide straten liggen in de
kom van het dorp. Een betekenis gelijk aan de middelburgse straat
naam is mogelijk, maar ook, en veel meer waarschijnlijk, ontlening er
aan.
In België is er in de 13e eeuw een plaatsje Vile/Viele gelegen in de
kasselrij van Kortwijk, en in de 14e eeuw is er een plaatsje Vielbeke.122
In Frankrijk dragen nu nog negen plaatsen de naam "Longeville".124
In de buurt van Metz horen we al in 1128 van een "Longam Villam".124
De ontlening villa-viele die voor Middelburg werd verondersteld, mo
gen we dus ook veronderstellen voor België en Frankrijk. De villa van
Middelburg maakt zowel qua naam als qua verschijnsel deel uit van een
veel groter geheel.
Nergens horen we van een Korte Viele. Die was ook waarschijnlijk
216
