huisjes "int Tcaetspel inde Goorstraete" (Kest.). De stad verkoopt in
1639 (Kest.) de erven van de afgebroken kaatsbaan.
In 1796 heet de straat "het Kaspel".168 Waarschijnlijk is ook hier weer
door de volksetymologie het kaetspel-kaspel tot kerspel geworden. De
kaatsbaan bestond immers al sinds 1639 niet meer, dus dat verband wist
men kennelijk niet meer te leggen.
De overgang kaspel-kerspel wordt aannemelijk als we kaspel op z'n
zeeuws uitspreken als kèspel (langgerekte
In 1480 (BM I 83) is sprake van de "G(h)eeretot die Cleyncatte toe", in
1551 (BM I 152) van de "Cleene Catte in de Geere" en de "Catte". Het,
tot 1576 niet vermelde, straatje Kattegat ontleent wellicht aan deze
huizen haar naam.
Volckmann geeft aan de "kat"-namen een heel eigen betekenis. Vol
gens hem duidt zo'n naam in een stad de plaats aan waar in de middel
eeuwen het arsenaal van de stadshrtillerie was gevestigd. Grondbete
kenis is de benaming kat voor het middeleeuwse belegeringswerktuig.
Later wordt kat tot verzamelbegrip voor alle middeleeuwse stoot-,
werp- en slingerwerktuigen (blijden, katapulten, enz.).
Kat/catte als benaming voor een dergelijk arsenaal duidt dan oorspron
kelijk geen straat aan, maar een gebied. Deze gebieden lagen steeds
vlak bij de middeleeuwse omwalling. Onder andere in Amsterdam
bevond zich een Catte op een dergelijke plaats. De catte in de Geere in
Middelburg ligt ook perifeer. Omstreeks de 15e eeuw verdwijnen deze
arsenalen. Het vrijgekomen gebied wordt dan vaak spontaan door het
armere gedeelte van de stadsbevolking volgebouwd op een grillige,
onsystematische wijze. Een straat in dit gebied wordt dan vaak naar de
catte genoemd.169
De vraag is of we in Middelburg met deze betekenis van kat te maken
hebben.170 Onderzocht zou moeten worden waar zich in de middel
eeuwen het wapenarsenaal bevond. In ieder geval is wel zeker dat in de
16e en 17e eeuw zich veel huizen sierden met de naam Catte, Grote
Catte of Kleine Catte. Misschien is daarom de arsenaaltheorie voor
Middelburg wat vergezocht. Een huis "De Catte" vinden we voor het
eerst in 1391 (OLV Arch. 617).
De Spanjaardstraat komt in een groot aantal schrijfwijzen voor. In 1380
(Kest.) "Spaengen", in 1425 (C.d.W. 103) "Spangen", in 1469 (BM I
76) "Spaingen", in 1520(BM III483) "Spaengiënstrae(t)ken, Spengne-
straetken", in 1551 (BM I 152) "Spaenstraete". Meertens heeft erop
gewezen dat het niet waarschijnlijk is dat de straat haar naam heeft
gekregen vanwege de aanwezigheid van (voorname) spaanse kooplui
hier, omdat in 1460 (BM 1 76) de publieke vrouwen in deze straat
moesten wonen. Meer voor de hand ligt dan dat de straat haar naam
229