Uit deze tabel blijkt duidelijk dat niet alleen een groot deel van de
mannen en vrouwen ongehuwd was en bleef, maar dat er bovendien in
dezen nogal wat veranderingen optraden tussen de cohorten. Terwijl de
gemiddelde leeftijd bij eerste huwelijk relatief weinig veranderde, zoals
we reeds eerder constateerden, kunnen wij meer dan aanzienlijke ver
schuivingen registreren in het aandeel van de gehuwden in de leeftijds
groepen. Bij de mannen zijn vooral in de zeventiende-eeuwse cohorten
relatief veel ongehuwden aanwezig. In de achttiende eeuw daarente
gen, en wel in het bijzonder in de eerste helft, neemt de trouwlustigheid
onder hen weer toe. Ook de vrouwen vertonen in de zeventiende eeuw
een relatief grotere neiging tot het celibaat dan in de zestiende of in de
achttiende eeuw. Interessant is dat het absolute aantal gehuwde vrou
wen in het cohort 1750-1799 groter is dan in het cohort 1700-1749,
terwijl dit bij de mannen het omgekeerde was.
Er waren bovendien nog meer verschillen tussen het huwelijkspatroon
van mannen en vrouwen. Als gevolg van de verschillen in huwelijks
leeftijd was in alle cohorten van vrouwen jonger dan dertig jaar een
hoger percentage gehuwd dan bij de mannen het geval was. Voor de
leeftijdscategorieën boven de dertig jaar ontwikkelen deze verschillen
zich in omgekeerde richting, aangezien van de weduwnaars een groter
aantal hertrouwde dan van de weduwen.
Hoewel er dus duidelijke verschillen optraden tussen de diverse cohor
ten, is het algemene beeld toch dat slechts een tamelijk beperkte groep
(gemiddeld ongeveer 50%) van zowel mannen als vrouwen ooit tot een
huwelijk kwam. Doordat dit verschijnsel zich voordeed naast een laat
tijdstip van huwelijkssluiting bleef een belangrijk deel van het poten
tiële reproduktievermogen van het Zierikzeese patriciaat onbenut. Dit
had uiteraard effect op het kindertal, zoals we in de volgende paragraaf
zullen zien.
XI. Vruchtbaarheid en geboorte.
Als gevolg van een - naar hedendaagse maatstaven - omvangrijke
sterfte onder volwassenen, bleven veel huwelijken onvoltooid. Met
onvoltooid bedoelen we dan in dit geval dat het huwelijk niet voort
duurde tot het tijdstip van de menopauze van de vrouw. Door deze
omstandigheid, waar nog bij kwam de relatief late huwelijksleeftijd,
was het kindertal per gezin vaak niet uitzonderlijk groot. Door de late
huwelijksleeftijd was de vruchtbaarste levensfase van de vrouw reeds
gepasseerd eer men aan de gezinsvorming begon. De ontbinding van
het huwelijk als gevolg van overlijden zette bovendien maar al te vaak
een streep onder de kans op realisatie van de vruchtbaarheid. Hoe
groot de invloed van een vroegtijdig overlijden van een der huwelijks-
41
