XXI
1.1.4.1. CATEGORIEËN NAAR DE AARD VAN HET MATERIAAL.
aUnica.
Hiertoe kunnen worden gerekend tekeningen, aquarellen e.d. Deze
sector is veelomvattend: kaartmateriaal, topografie, portretten, afbeel
dingen van voorwerpen, etc. Hoewel de Atlas hiervan rijk is voorzien
zijn er toch nog vele mogelijkheden tot uitbreiding, getuige de recente
aankopen die konden worden verricht. Ook recent materiaal komt
hiervoor in aanmerking. Dit is echter minder overvloedig, daar de
fotografie de plaats van de tekening heeft ingenomen voor zover deze
meer als registratie dan als kunstwerk was beschouwd. Zoals door dr.
Unger destijds reeds is gesteld werd in 1914 een onjuiste beslissing
genomen ten aanzien van de getekende kaarten in de Zelandia Illustra-
ta. Deze werden namelijk in de verzameling getekende kaarten van het
Rijksarchief opgenomen omdat op deze wijze een snellere beschrijving
mogelijk zou zijn. Volgens de huidige wetenschappelijke inzichten was
deze splitsing niet juist, daar de getekende kaarten in vele gevallen het
voorstadium der gedrukte kaarten zijn en ook alleen in onderlinge
samenhang een optimaal nut sorteren. De vermenging had tevens tot
gevolg dat de getekende kaarten niet met de Zelandia Illustrata veilig
konden worden gesteld, zodat het grootste gedeelte bij de brand in 1940
verloren ging. Het restant en een klein aantal kaarten dat niet gelicht
was en naderhand aan het Rijksarchief in bruikleen is gegeven dient
echter weer met de kaartenverzameling van het Genootschap te wor
den verenigd nu de gehele Atlas daar in bruikleen is gedeponeerd. Deel
I kan dan worden getiteld: Kaarten en Plattegronden.
De acquisitie van getekend materiaal is uiteraard geheel afhankelijk van
het aanbod dat zich voordoet. Het is van belang een behoorlijk fonds op
te bouwen ten einde steeds over voldoende middelen te beschikken.
Hoewel hierna in een afzonderlijke paragraaf de verhouding tot andere
verzamelingen aan de orde zal komen, kan hier reeds worden opge
merkt dat het Genootschap stukken die organisch tot een archief beho
ren niet moet aankopen, maar vereniging daarmee bevorderen op grond
van het herkomstbeginsel. In vele gevallen zal dit echter schone theorie
zijn aangezien de betreffende instellingen niet over voldoende midde
len beschikken. Ook is bij topografisch materiaal door de geheel afzon
derlijke berging in mindere mate van een hereniging sprake.
b. Afzonderlijk uitgegeven prenten, kaarten, plattegronden.
Deze categorie loopt parallel met de voorgaande; het verschil bestaat
hierin dat de voorstelling door middel van druktechniek in meervoud is
vervaardigd.
Voor wat betreft het historisch materiaal ontbreekt weinig aan de Atlas.
Toch zijn er nog altijd mogelijkheden tot aanvulling, met name minder
courant materiaal zoals paskaarten, hydrografische kaarten e.d. Voor
