Hoofdstuk.4: Het liberalisme en "de Grondwet" te Middelburg
1Bannier, Grondwetten van Nederland, 430 (voorlopig kiesreglement).
Bloken De Meere, "Welstand, ongelijkheid in welstand en censuskiesrecht", bijlage
1, 287: census in Zeeland:
1848
1850
Middelburg
f.
110-
f.
60,-
Zierikzee
f.
80,-
f.
40,-
Vlissingen
f.
60,-
f.
40
Goes
f.
55,-
f.
40,-
Sluis
f.
35,-
f.
32,-
Platteland
f.
32,-
2. Blok en De Meere, ibidem, 230.
3. Vergelijk bijlage 8.
4. Blok en De Meere, ibidem, 231-234.
"Welvarendheid: onder de meest welvarende gemeente wordt verstaan, die ge
meente waar de gemiddelde welstand per hoofd van de bevolking maximaal en de
welstandsongelijkheid onder de bevolking minimaal is".
Blok en De Meere, ibidem, 213.
5. Abrahams, Pers in Zeeland, 316.
6. Zeeuws jaarboekje... 1868, 94 en 95.
7. Meertens, "Het sociale leven in Middelburg", 29.
"Die grooten, waarvan velen equipage hielden, brachten vooral Zondags, wanneer
ze in hun glanzende koetsen met prachtige uitgedoschte lakeien naar de kerk reden,
nog al wat vertier in het anders zoo stille stadje. Men kon aan het aantal wachtende
koetsen zien welke predikant de godsdienstoefening leidde en de kracht van hun
woord werd dan ook berekend in paardekrachten". Deze praktijk duurde zeker
tot 1870onverminderd voort!
Meertens, ibidem, 30.
8AbrahamsPers in Zeeland, 313.
9. Nagtglas, Wat het was en hoe het werd, 61, sprak van "een zekere stad". Het was
echter nauwelijks denkbaar dat hij daar Middelburg niet mee op het oog had.
Dit geval wees niet op een verarming van de "gentry"; deze groot-grondbezitters
werden in de periode 1850-1872 juist slapende rijk! Het tijdvak werd dus gekenmerkt
door een "machtsovername" in het stadsbestuur door een minder pronkzuchtige
maar over het algemeen gegoede burgerij.
10. Giele en Van Oenen, "Theorie en praktijk van het onderzoek naar de sociale
structuur", 182 en 183.
11Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen, 1,81.
12. De Bree, "Zeeuwse samenleving", 9.
13. Von Santen, "Amstelsociëteit", bijlage 1: Buitenleden van de politieke club in 1848
waren P.J. Bachiene uit Hontenisse (Zeeuws-Vlaanderen), lid van de tweede kamer;
mr. M.P. Blaubeen, advocaat; de artsen R B. van den Bosch en L.C. de Peval en de
fabrikant O. Verhagen. In 1849 traden toe I.G.J. van den Bosch uit Wilhelminadorp
op Zuid-Beveland en A. Smallegange, notaris. Tenzij anders vermeld waren allen
woonachtig te Goes
14. Relaas van zijn eerste zeereis in Tijdschrift ter bevordering van nuttige kundigheden.
Later schreef hij daarin ook andere artikelen.
15. Nagtglas, Levensberichten van Zeeuwen, 1, 681, bracht dit ontslag in verband met de
Vlissingse courant. Dit moet onwaarschijnlijk geacht worden, daar het ontslag
plaats vond in 1832 en de krant pas in 1834 werd opgericht. Helaas was niets te vinden
over de datum van het huwelijk van Van Sorge; althans niet bij Nagtglas.
104