Omdat de aangedragen waarnemingen niet van de schrijver zelf zijn, zo
stelt Bomme, maar reeds eerder in buitenlandse tijdschriften zijn mee
gedeeld, en vooral ook omdat het gezaghebbende sterrenkundige tijd
schrift de 'Connoissance des Temps' in 1784 het waargenomen hemel
lichaam nog slechts een komeet durfde te noemen, acht hij het ver
standig om eerst op verificatie van deze waarnemingen te wachten.
'De bereekeningen door den schrijver opgegeeven, en de gemaakte
conclusie dat deze ster eene zevende planeet zoude zijn, met (de) juiste
bepaling van zijn omloop, zoude ik liever ter beoordeling van kundiger
overlaten', - aldus Bomme.
III. DE MOTIVATIE TOT DE VERVAARDIGING VAN HET
PLANETARIUM
Tegen deze achtergrond van een aanwezige, maar bepaald toch niet
overweldigende sterrenkundige belangstelling is het planetarium Van
der Perre - Van den Eeckhout tot stand gekomen. De motivatie tot de
vervaardiging van dit planetarium zal derhalve niet uitsluitend ontleend
zijn aan een gedrevenheid van Van de Perre voor de astronomie. Nee,
onzes inziens zijn er drie of vier andere redenen, die eerder verklaren
waarom hij zich met de vervaardiging van een planetarium heeft
ingelaten.
A. DE ALGEMENE BELANGSTELLING VOOR DE NATUURWETENSCHAPPEN
Allereerst valt de bouw van dit planetarium niet los te zien van de
algemene waardering die er in de achttiende eeuw ten opzichte van de
natuurwetenschappen bestond. Zoals zovele achttiende eeuwse wel-
gestelden was Van de Perre diep onder de indruk van de resultaten die
in zijn tijd door de Newtoniaanse natuurkunde waren behaald. Tot op
zekere hoogte was deze interesse voor de natuurwetenschappen zelfs
een modeverschijnsel geworden'. De veelsoortige 'Kabinetten' met
natuurkundige instrumenten, mineralen of voorwerpen uit de natuur
lijke historie die men in de achttiende eeuw bij de beter gesitueerden
aantreft, vormen een duidelijke illustratie van deze algemene tendens.
Ook Van de Perre bezat een uitgebreid 'Kabinet van Natuurkundige
Werktuigen, Gedroogde Plantgewassen en Liefhebberijen'2.
De experimenten die in dergelijke kabinetten werden verricht hadden
over het algemeen slechts een demonstratief karakter, waarbij ook het
speelse element niet werd geschuwd. De 'physique amusante' vierde
hoogtij. Proefnemingen met 'donderhuisjes' (om de kracht van de
79
