22. PBZ, Handschriftenverzameling Kon. Zeeuwsch Genootschap, nr. 3567.
23. De hand waarmee het betreffende manuscript is geschreven vertoont inderdaad een
zekere gelijkenis met het handschrift van een brief van Jacobus Mareeuw, geschre
ven op 25 oktober 1781 aan de secretaris van het Zeeuwsch Genootschap te Vlissin-
gen. In deze brief openbaart Jacobus Mareeuw zich als de schrijver van een bekroon
de verhandeling over het muntwezen, welke verhandeling is afgedrukt in de Verhan
delingen van het Zeeuwsch Genootschap, dl. IX (1782), 23 e.v. (Zie voor de brief:
RAZ, Archief van het Kon. Zeeuwsch Genootschap, inv.nr. 62.)
Jacobus Mareeuw (1742-1808) was koopman in ijzerwaren op de Londense Kaai te
Middelburg. Wanneer in 1798 het kabinet van Mr. J.A. van de Perre geveild wordt
behoort hij tot de belangrijkste kopers van natuurkundige instrumenten. (Volgens
geannoteerde veilingcatalogus in particulier bezit.) Verder is over een wetenschap
pelijke interesse van hem niets bekend.
VI. BESCHRIJVING
1. Vgl. Hoitsma 1973.
2. De in 1781 door Herschel ontdekte planeet Uranus ontbreekt. Op de schaal van dit
planetarium zou deze planeet overigens niet zijn onder te brengen. Bij Saturnus zijn
vijf manen, bij Jupiter vier aangebracht. Deze manen zijn door kleine parels aangege
ven.
3. De Kanter Dresselhuis 1824. 134.
4. Op een foto uit 1928 is de kijker nog aanwezig. Zie: Van Wijk 1928, 365.
5. PBZ handschriftenverzameling Kon. Zeeuwsch Genootschap, nr. 3567.
6. Vgl. Hoitsma 1973, 122.
7. Idem, 124.
8. Idem, 125; King Millburn 1978, 224.
9. Vgl. De Kanter Dresselhuis 1824. 134.
VII. HET PLANETARIUM VERGELEKEN MET ANDERE ORRERIES
1Millburn 1973, 387 n. 43; Millburn 1976, 97; King Millburn 1978, 107.
2. King Millburn 1978. 92-93.
3. King Millburn 1978. 106-113.
4. Vgl. Spierdijk 1965:. 86 e.v.
5. Een beschrijving van dit planetarium is in 1703 in het Latijn gepubliceerd. Een
Nederlandse vertaling door J.A. Volgraff en D.A.H. van Eek is opgenomen in
hetzelfde werk als Van Wijk 1928. Uitvoeriger informatie omtrent dit planetarium is
te vinden in deel 21 van de Oeuvres Completes de Christiaan Huygens, ('s-Graven-
hage, 1944), alwaar ook een Franse vertaling van Huygens' geschrift.
6. Zie voorgaande noot, en King Millburn 1978, 115.
7. Millburn 1973, 394. De eerste Engels-talige publicatie waarin de methode van de
kettingbreukontwikkeling wordt uitgelegd verscheen bijvoorbeeld pas in 1772.
8. Dekker 1955; Rooseboom 1950. 53. Zie ook Van den Dam 1754.
9. Koelbloed 1972.
10. Vgl. King Millburn 1978, 112-113.
11. G. Doorman 1940, 309. (Octrooi van de Staten van Holland en West-Friesland, mei
1738.)
141
