stalen cylinders waartussen de repen metaal doorgevoerd worden. De onderste rol wordt door de pletmolen aangedreven, de bovenste rol is door middel van tandwielen met de onderste verbonden. In de boven zijde van het kastje zijn twee schroeven bevestigd. Deze schroeven drukken de bovenste helften van de verschuifbare zijkanten naar beneden. Door de schroeven te verdraaien kan de afstand tussen de rollen aangepast worden aan de dikte van de repen metaal. De schroe ven zijn aan de bovenzijde van tandwielen voorzien, waarmee ze door stalen veren in de ingestelde stand gehouden worden. De pletters zijn op een houten "stoel" bevestigd. Tekening 4 (afb. 6) "4a: een schrouve met sijn Beitel, daer door het geit op een Ronte en groote, wert mede afgesneen". Op de bovenhelft van tekening 4 staat de schroef afgebeeld waarmee de muntplaatjes uit een reep metaal gestanst worden. Het apparaat is bevestigd op een tafel en kan zittend bediend worden. Met de ene hand wordt de arm aan de handgreep heen en weer bewogen, waardoor de ronde beitel op en neer gaat. Met de andere hand wordt de strip muntmetaal onder de beitel gehouden. Bij een goede werking van de beitel worden op deze wijze zuiver ronde muntplaatjes verkregen. Voor iedere muntsoort dient een beitel van de goede diameter gemaakt te worden. De totale hoogte van het stansapparaat is 1 voet 1IV2 duim: 59 cm; de lengte van de arm is 103 cm. "4b: tumelaers, waer in het geit geleght wert om op sijn wichte te maken, door vijlen". Op de onderhelft van tekening 4 staat de werktafel afgebeeld waar de muntplaatjes op het juiste gewicht gebracht worden. Het gestanste muntplaatje wordt op de balans gewogen. Als het te licht bevonden wordt zal het versmolten moeten worden. Als het te zwaar is, wordt het in de ronde uitsparing van een tuimelaar gelegd en met een vijl op het juiste gewicht gebracht. De tuimelaars volgen de beweging van de vijl, waardoor de muntplaatjes vlak blijven; tevens kan door het omdraaien van de tuimelaars de munt na het vijlen snel verwijderd worden. Voor iedere muntsoort moeten aan de diameter aangepaste tuimelaars ge maakt worden. De tuimelaars zijn 10 cm hoog en 5 cm breed. Tekening 5 (afb. 7) "5a: de tenaille, waer in het geit geschrouft, ofte geperst wert". In de bovenhelft van tekening 5 geeft De Blieck een aanzicht in per spectief van de muntpers. In een zwaar uitgevoerd metalen huis zit een 158

Tijdschriftenbank Zeeland

Archief | 1982 | | pagina 204