DE HOGE KOSTEN
De problemen van de machines veroorzaken zulke hoge reparatie
kosten dat de Staten van Zeeland de muntmeester om uitleg vragen. Dit
vooral naar aanleiding van de hoge rekeningen van de smid Jaques
Cornu. Het antwoord op 15 juni 1674 van muntmeester Jacob Boreel en
stempelsnijder Abraham Goverts laat aan duidelijkheid niets te wensen
over en is waard in zijn geheel opgenomen te worden13:
Op 't bericht van hare Edel Mogende apostille op de requeste van Jaecq
Cornu hier annex, soo dienen den muntmeester Jacob Boreel, ende den
ijsersnijder Abraham Goverts hoe dat in den jare 1672, als wanneer hij
muntmeester met de pietmolens heeft gevrocht, verscheijde malen
door hare Edel Mogende is afgevraeght, waerom dat het geit van de
silver services gemunt, soo drae aen dhr. ontfanger generael van der
Stringe niet wierde gebracht. Waerop hij muntmeester niet anders
conde tot excuseren, als te clagen over het nieuwe werck, dewijle de
pietmolens dickmaelen onstelt ende gebroken waren, waer na langen
tijt moste wachten eer vermaeckt conde sijn, omdat den aennemer van
die instrumenten tot Rotterdam woonden; ende hebben alsdoen hare
Edel Mogende aen hem muntmeester gelast dat op de spoedichste
maniere het gereetschap soude laten vermaecken en dat door een smit
die hier woonde; waerom hij muntmeester met kennisse van den
wardeijn nootsakelijcken, om die instrumenten in ordre te houden, den
ordinairen smit van de munte alhier heeft moeten nemen, vermits het
wercken alsdoen wat continueerde, dan wat te langer duijrende, de-
wijle twee a drijemael meer moet wercken over een quantiteijt van
duijsent marcken silvers, als wel te voren gedaen is, om redenen dat
met die instrumenten ruijm over de helft meer silver verloren, dat is tot
schroden gesneden wert, als wel tot perfectie gebracht wert, ende
oversulcx comt met weijnich gelevert werck grootte slijttage, ende veel
oncosten als wel met den hamer het geit te maken oijt geschiet is, want
is airede veel van dat pletwerck verlopen, soo dat nootsakelijck weder
om nieuwe rollen tot de pletmolens sullen moeten laten maken, want de
oude rollen geen of weijnich silver meer sullen connen tot perfectie
brengen. Ende can oock om de hardicheijt der silverpaijementen met
die instrumenten geene gemaeckt werden, want die instrumenten lijden
daer door sulcken grooten last alsof geduijrich aen stucken souden
breecken, gelijck oock geschiet is, omdat die spetie soo dunne moet
getrocken werden, soo dat met die instrument alle de spetien bij hare
Edel Mogende geordonneert niet connen gemaeckt werden, als met
seer groote oncosten, ende oversulcx soo gebruijckelijck niet als met
den hamer te doen is. Waerom dan met believen van hare Edel
Mogende hij muntmeester niet anders en can aendienen, alsdat het
gebruijck van den hamer om geit te maken veel profijtabelder is, als met
170
