Bovendien is het zeer goed mogelijk dat men in Mannheim al in een vroeg stadi
um op de hoogte was van het werk van Van de Perre voor de Natuur- en Genees
kundige Correspondentie Sociëteit. In oktober 1779 was Mannheim namelijk
bezocht door een van Van de Perre's beste vrienden, te weten Mr. Daniël Tulle
ken oud-burgemeester van Middelburg, en zelf een van de eerste contribuanten
van de Haagse Sociëteit33. Tijdens dit bezoek heeft Tulleken contact gehad met
verschillende leden van de keurvorstelijke Academie, waaronder haar secretaris
Andreas LameyHet kan haast niet anders dan dat Tulleken daarbij ook Johann
Jacob Hemmer heeft ontmoet, als de conservator van het imposante kabinet van
de keurvorst. Het is in ieder geval denkbaar dat toen de eerste contacten zijn ge
legd. Immers, van wie anders kon Hemmer reeds in 1782 weten dat Van de Perre
'ein groszer Naturforscher in Seland' was?
De Observaties.
Wie de 'Ephemerides' van de Societas Meteorologica Palatina naslaat mag con
stateren dat Van de Perre snel aan het werk is gegaan34. Net als Van Swinden in
Den Haag had hij de instrumenten eind juni 1782 ontvangen. Vol ongeduld had
hij ze direkt opgesteld, zoals blijkt uit het Latijnse bijschrift bij de waarnemin
gen: 'Zodra de instrumenten van de Illustere Meteorologische Sociëteit van de
Palts mij bereikten zijn zij neergezet en zijn de waarnemingen begonnen op het
eiland Walcheren, het meest westelijke [eiland] in de Zeeuwse Nederlanden. Zij
zijn gedeeltelijk geïnstalleerd in het kasteel Westhove, en gedeeltelijk in Mid
delburg, de hoofdstad van het eiland en de provincie'35.
Daarmee geeft Van de Perre wel aan dat hem toch een van de belangrijke doel
stellingen van de Societas ontgaan is. Immers, één van de oogmerken van de
keurvorstelijke Academie was het creëren van een homogene meetreeks, tot
stand gebracht met gelijksoortige instrumenten, op een en dezelfde plaats! Niet
temin, al mag dit dan jammer zijn, het maakt Van de Perre's metingen gelukkig
niet waardeloos, want ook de overige instrumenten die hij bezat waren van uit
stekende makelij, zoals onder andere blijkt uit de nagelaten catalogus van zijn
instrumenten. Bovendien tekent Van de Perre nauwkeurig aan wanneer hij op
Westhove verblijft, en wanneer in de stad, zodat de observaties desgewenst ge
scheiden kunnen worden.
Een belangrijk voordeel van deze waarnemingen boven die, welke verricht zijn
voor de Correspondentie Sociëteit, is verder dat de observaties onverkort in de
'Ephemerides' gepubliceerd zijn. De Correspondentie Sociëteit gaf uitsluitend
bewerkingen van de metingen, zoals gemiddelde en uiterste maandwaarden
voor de temperatuur en de luchtdruk. In de 'Ephemerides' ligt daarentegen een
schat aan gedetailleerde informatie verborgen over allerhande meteorologische
fenomenen.
Zo heeft Van de Perre jaren achtereen drie maal daags gegevens aangetekend
betreffende de luchtdruk, de temperatuur (zowel in de 'vrije lucht', als in de na
bijheid van de barometer), de vochtigheid, de windrichting en windsterkte, de
bewolkingsgraad en de bewolkingsvormen, de neerslag, de verdamping en der
gelijke36. Ook de dagelijkse schommelingen in het aardmagnetisch veld werd
bijgehouden met een declinatie-kompas, en verder werden ook allerlei ver
schijnselen aan de hemel genoteerd zoals het verschijnen van een regenboog,
bliksemschichten, het noorderlicht, vallende sterren, meteoren en de maan
stand.
81
