Dit laatste vloeide voort uit een veronderstelling dat het klimaat aan zekere cycli
onderhevig was, waarbij een relatie met bepaalde astronomische cycli zeer goed
denkbaar werd geacht37. In dit verband is het zeer opmerkelijk dat op het plane
tarium dat Van de Perre heeft laten bouwen deze zelfde cycli zijn weergege
ven38. Trouwens ook op het torenuurwerk van Westhove werd vroeger de maan-
fase aangewezen door middel van een om zijn as roterende bol39.
Dit is des te opmerkelijker daar Van de Perre in deze zelfde toren zijn windwaar-
nemingen verrichtte, zoals nog steeds blijkt uit een eenvoudige windroos welke
boven het torenuurwerk aan de zoldering bevestigd is. Curieus genoeg is ook in
zijn voormalige huis in de stad nog steeds eenzelfde soort windroos aanwezig. In
het midden van iedere roos draaide vroeger een wijzer rond, die verbonden was
met een windvaan op het dak. Uiteraard zal dit systeem wel enige wrijving heb
ben gegeven, maar de uitvoering was conform de aanwijzingen van de Societas,
en daarmee volledig 'up to date'40.
1
I
A
G
Jy.a.
JC
T c
Qr
ie!
I
B
H
i
1
E
8.5. De windsterkte-meter naar Bouguer.
Voor de bepaling van de windsterkte benutte Van de Perre verder de beproefde
'anemometer naar Bouguer'. Hierbij werd een vlakke plaat loodrecht op de
wind gehouden, waardoor een veer volgens een tevoren geijkte schaalverdeling
werd ingedrukt. De aldus gemeten windsterkte werd dan genoteerd volgens een
schaal die - indien qua getal verdubbeld - overeenkomt met de huidige schaal
van Beaufort41
Trouwens ook de bewolking werd met grote zorgvuldigheid genoteerd. De So
cietas had speciaal hiervoor een eigen code ontworpen. Weliswaar ging deze ten
dele terug op eerdere notaties van Petrus van Musschenbroek (1692-1761) en Jo-
hann Lambert (1728-1777), maar het schema voor de notatie van wolken-vor
men was geheel nieuw. Voor het eerst in de geschiedenis werd zo een eenvoudige
classificatie voor wolkentypen geïntroduceerd42.
Naast de reeds genoemde observaties liet Van de Perre ook nog de cyclus van eb
en vloed aantekenen, vaak zelfs op drie plaatsen tegelijk, te weten in Westkapel-
82
