feit dat jaren later in de veilingcatalogus van Van de Perre's kabinet nog steeds
een 'Magnetisch Hoofdje' genoemd wordt (Cat.nr. 225).
De eerste Zeeuwse 'luchtballon'.
Enigszins in het verlengde van de 'physique amusante' lijkt ook Van de Perre's
initiatief te liggen om in het voorjaar van 1784 een luchtballon op te laten. Toch
ging het ook hierbij om recent verworven kennis. Nadat de gebroeders Montgol-
fier in het voorjaar van 1783 de eerste hete-luchtballon hadden opgelaten, (op 27
augustus 1783 gevolgd door de eerste met waterstofgas gevulde 'Lugt-bol') was
er in Frankrijk een ware rage ontstaan in deze nieuwe tak van wetenschap. De
'aeronautica' vierde hoogtij. De Nederlandse ambassadeur in Frankrijk, Le-
stevenon van Berkenroode, is er zelfs een beetje benauwd van. Hij constateert
dat 'verscheidene persoonen, soo alhier als in andere steden van het Ryk sig ap-
pliceeren ter verbeetering der Lugtballen, ten eynde met dezelve nuttiger proe
ven te kunnen doen'. Maar de 'inflammabele lugt' is ontplofbaar, en dus hoopt
hij maar 'dat sy alle voorsigtige en ervarene Natuurkundigen mogen zyn'9.
Kennelijk rekent Van de Perre zich tot deze categorie, want op 5 april 1784, ruim
zeven maanden na de eerste waterstofballon, laat hij uit de tuin achter zijn huis
in de stad een met 'inflammabele lugt' gevulde 'Lugt-ballon' opstijgen. Vanwege
het mooie weer was het een aangenaam gezicht, zo lezen we in de familieaante
keningen van David van Visvliet, 'sijnde hetselve seer wel verrigt onder een con
siderabele toevloed van aanschouwers'10. Ook de 'Middelburgsche Courant'
besteedt er enige aandacht aan, een vrij zeldzame gebeurtenis, want lokaal
nieuws werd vrijwel nooit in de krant opgenomen"Het bericht luidt als volgt:
MIDDELBURG den 5 April Heden namiddag is in den Hof, agter het Huis van den
voormaligen Heere Eerste Edele van de Perre de Nieuwerve, met den besten uitslag
ten bywezen van een aanzienelyk gezeldschap eene door dien Heer veel al zelfs ver
vaardigde Luchtbal opgelaten. Zynde van een Spherische gedaante, hebbende een
middelyn van circa vier Voeten; hy was van zeer ligte verniste stoffe gemaakt, en ge
vuld met Infiamable Lucht, uit verslapt Vitrioolzuur, en Spykers, dezelve ging ten 2
uuren 12 minuten en 30 seconde op. De Wind Zuid Oostelyk zynde, nam dezelve eene
schuinsche rigting, naar het Westen. In 45 seconden was dezelve bereids gereezen, tot
eene hoogte van 209 Voet, zynde gelyk met de tweede Gallery van den Abdy-Toren.
Hy bleef in die rigting meest voortvaren; eenige weinige seconden uit gezondert, dat
hy zich perpendiculair verhief. Ten twee uuren 19 minuten had hy(uit de even gemel
de Gallery waargenomen:) eene ryzing van 28 graden boven dezelve, als wanneer hy
in een Wolk verdween. Hy had naar gissing, in 6 minuten en 30 seconden, eene lengte
afgelegt, van omtrent 216 blooysche Roeden, en een hoogte van circa 130 Roeden.
Ten twee uuren 47 minuten is hy nedergevalien, op een stuk Koolzaat, een groote vyf
quartier uur gaans, van deze Stad, omtrent 300 Roeden benoorden de Nolle; en niet
tegenstaande hy een groote scheur had gekregen, waarschynelyk door het uitzetten
van de Lucht, was hy egter nog wel voor drie vierde met Lucht gevult gebleven.
Dusisdeze Proef tot algemeen genoegen, van duizenden aanschouwers, wyl men deze
Bol, schier geheel de Stad door, tot op het ogenblik zyner verdwyning heeft kunnen
zien, en naspeuren, op de gelukkigste wyze geslaagt.
Waarschijnlijk heeft Van de Perre bij dit experiment grote steun gehad aan Da
vid Reghter, de instrumentmaker van het Natuurkundig Gezelschap, die de
proef op 27 april en op 3 augustus herhaalt 'voor een talryk Gezeldschap waaron-
92
