X. BIBLIOTHEEK EN KABINET
Van 10 tot 14 september 1798 vindt in het 'Burger-Logement Antwerpen' te
Middelburg de publieke veiling plaats van de nagelaten bibliotheek van Mr. JA
van de Perre, in leven representant van de Eerste Edele, en 'lid van verscheide
geleerde genootschappen'. Het is dank zij deze veiling dat we vrij nauwkeurig op
de hoogte zijn van de samenstelling van de boekencollectie van het echtpaar Van
de Perre-Van den Brande'.
Inderdaad: vrij nauwkeurig, maar ook niet meer dan dat. Niet alleen moeten we
rekening houden met de mogelijkheid dat de veilinghouder, de boekhandelaar
W. A. Keel, enige 'ondergeschoven' boeken in de veiling heeft ondergebracht,
maar bovendien kan er door de erfgenamen ook nog wel iets uit de veiling zijn
achtergehouden2. Zo staat vast dat 'Mevrouw Maria Petronella Versluys, gebo
ren Van den Brande' als een afzonderlijk legaat heeft verkregen: 'de Boeke-kas,
staande in het Cabinet naast den Eetzaal, met alle boeken en papieren daarin
voorhanden'3.
Niettemin valt in de samenstelling van de collectie duidelijk de interesse van on
ze Johan Adriaen te herkennen, zodat we - zeker voor het wetenschappelijke
gedeelte - mogen stellen dat de catalogus inderdaad voor het overgrote deel een
weergave is van de bibliotheek van Van de Perre. Dat laatste geldt in nog veel
sterkere mate voor zijn 'Kabinet van Natuurkundige Werktuigen'. Van geen van
de erfgenamen is bekend dat zij een bijzondere wetenschappelijke belangstel
ling hadden, en de enkele instrumenten die zij wensten te behouden zijn gewoon
op de veiling door hen teruggekocht. Overigens stond dit gedeelte van de auctie
onder leiding van David Reghter, 'physisch instrumentmaker binnen Middel
burg', terwijl het kleinste gedeelte van de collectie (De 'Teekeningen, Prent-
konst en Schilderijen') verkocht is door de 'Konstdryver' J.W. Gericke.
Bibliotheek
Wie vandaag aan de dag de advocatenkamer in de arrondissements-rechtbank
aan het Hofplein te Middelburg bezoekt, raakt nog steeds gemakkelijk onder de
indruk van de fraaie en zeldzame bibliotheek-betimmering die daar de herinne
ring aan de oude bestemming van 'Boeke-kamer' levendig houdt4. En alhoewel
het niet geheel zeker is dat deze betimmering uit de tijd van Van de Perre da
teert, kan de hedendaagse bezoeker zich toch nog eenvoudig terugwanen in de
sfeer van de achttiende eeuwse particuliere bibliotheek. Slechts de fantasieloze
moderne boekbanden en ordners verstoren het beeld in deze oorspronkelijk on
verwarmde kamer. Een klein waterfonteintje in een nis bij de ingang vormt
daarentegen weer een zeer charmant detail, en herinnert aan het stof van oude
folianten. In een hoek aan het plafond prijkt tenslotte de authentieke windroos,
die in de achttiende eeuw met een windvaan op het dak verbonden was.
Afgezien van deze ruimte in het huis aan het Hofplein kon het echtpaar Van de
Perre ook nog over een 'Boeke-kamer' op het kasteel Westhove beschikken. In
het inwendige van dit kasteel is er echter niets meer dat aan deze vroegere be
stemming herinnert. Niettemin kunnen we ons toch nog een beeld vormen van
deze ruimte door een nagelaten inventaris van 'Meubelen, Huys-sieraden en
verdere Byzonderheden'5. In het midden van de 'Boeke-kamer' stond een grote
mahoniehouten tafel met laden en kastjes, vermoedelijk bestemd voor het op
bergen van prenten, preparaten, herbaria, en dergelijke. Verder stonden er
99
