31. F.J.L. Kramer, Archives ou correspondance inédite de la maison d'Orange-Nassau,
Cinquièmesérie, (Leyde, 1910), I, 318: (brief van Van Brunswijk aan Willem V, janu
ari 1774.)
32. Van Hardenbroek (1778), 457.
33. vgl. hoofdstuk V.
34. Zie uitvoerig: K. Baart, Westkapelle, hare bevolking, Westkapelsche dijk, (Middel
burg, 1889; herdruk Utrecht, 1972), 83 e.Volgens Baart heeft Johan Adriaen van de
Perre het bestuur over de heerlijkheid waargenomen tijdens de minderjarigheid van
zijn broer. (dwz. van 1755 tot ca. 1766).
Van zijn sterke betrokkenheid met Westkapelle getuigt nog het zilveren doopbekken
met deksel dat door hem in 1760 - ter gelegenheid van zijn huwelijk met Jacoba van
den Brande - aan de kerk van Westkapelle is geschonken. (Zie afb. 3.) Zijn moeder
Catharina Cornelia Steengracht volgde in 1764 dit voorbeeld met de gift van een vier
tal gegraveerde avondmaalsbekers.
35Baart (voorgaande noot) noemt als datum van invoering 31 juli 1774. Het belangrij k-
ste verzet begon niettemin in het voorjaar van 1776. Het betrof hier de Psalmberijming
van 1774, en niet de door Lootens in 1776 vervaardigde bewerking; zie hierover hoofd
stuk X.
36. L. Wagenaar, 'Walcheren in 1778', Archief ZGW 1903, 27-72.
37. Van Hardenbroek (1778), 471.
38. KHA, brief 8 november 1778.
39. Wagenaar (1903), 34, 58-59.
40. Wagenaar (1903), 65. Zie ook de afscheidsrede door Van de Perre in de Staten van
Zeeland (KHA).
41. Op 23 oktober 1777 (De Waard (1914) bijlage VI). Over de affaire Maertens is een
zeer uitvoerig verslag verschenen in de Nieuwe Nederlandsche Joerboeken van januari
1778. Het handschrift hiervan berust in het archief van de polder Walcheren. (De
Waard (1914), 230.) Het is in opdracht van Van de Perre opgesteld door de eerste grif
fier mr. K.K. Reitz. Deze heeft 'het gepasseerde in de Walcherse proceduren' daarin
zeer 'moderaat' voorgesteld, aldus Van de Perre in een brief aan de Eerste Edele Wil
lem V (KHA, aug. 1778).
42. Nieuwe Ned. Jaerb. (1778), 84 (ƒ13.6777:8:6) en 97 (ƒ27.849:1:-).
De affaire is eerst in 1786 geregeld, (vgl. brief KHA: corr. Van de Perre-Willem V, van
29 maart 1785.)
43. Ibidem, 98- 103.
44. PBZ, coll. handschr. 6197: brievenboek J. Ermerins, fol. 86.
45. KHA, brief 20 december 1778.
46. Willem Carel Hendrik baron van Lynden tot Blitterswyk (1736-1816) was tevoren de
secretaris van de admiraliteitHij was geen Zeeuw van geboorte en werd slechts tot het
representantsambt toegelaten omdat zowel zijn moeder als zijn vrouw wel van Zeeuw
se afkomst waren. Zijn oom van moederszijde was de voormalige representant Jan van
Borssele van der Hooge (overl. 1764).
Nagtglas (1888-1893), I, 84-85; zie ook De Bas (1893).
47. Van Hardenbroek (1778), 470 - 472.
48. KHA, brief 23 januari 1779.
49. KHA, brief 27 december 1778. Hierin is ook sprake van Van de Perre's huis te 's-Gra-
venhage, dat door de prins voor hem gehuurd werd. Een contract 'wegens het opnieuw
bewaren en schoonhouden van het huis van de heer Van de Perre in 's Hage' berust nog
133
