kunnen zijn dat we van vier van de vijf plattelandsvrouwen die aan de onlusten
deelnamen het beroep kennen (drie arbeidsters en een boerin)maar van slechts
drie van de twintig uit de stad (een arbeidster, een hovenierster, en één die 'uit
werken ging').
Het gevolg van de geschetste ontwikkeling is dat zowel het aantal onafhankelijke
vrouwen als hun overwicht in de hele groep van vrouwen afneemt. De vrouwen
zouden afhankelijker geworden zij n en als groep - ook op zichzelf- een afhanke
lijker indruk zijn gaan maken. Nu rebelleren volgens Rudé en Hobsbawm juist
de mensen met een zelfstandige economische positie (die niet afhankelijk zijn
van de bedeling)41.
Ook Dekker heeft gevonden dat vooral de alleenstaande vrouwen, die zelf in
hun onderhoud voorzageneen rol speelden bij oproeren42Het zou kunnen zij n
dat het vermogen van de Zierikzeese vrouwen om in opstand te komen door de
economische achteruitgang en hun daardoor toenemende sociale afhankelijk
heid gebroken was. De steden waarvan we weten dat er wél vrouwen deelnamen
aan orangistische oproeren in de patriottentijd (Amsterdam, Den Haag, Rotter
dam) zijn juist die steden waarvan de bevolking tot 1800 bleef groeien, en waar
de economische achteruitgang niet zo desastreus verliep.
Beroepen van plunderaars
De sociale herkomst van deelnemers aan oproeren is lange tijd onbekend ge
weest. De stukken van de commissie van onderzoek geven - alleen al voor
Schouwen en Zierikzee - de beroepen van zo'n 350 plunderaars (zie Bijlage
II)43. Om dit aantal overzichtelijk te maken is hier gekozen voor een indeling in
zeven groepen, gedeeltelijk naar beroep, gedeeltelijk naar status en mate van
zelfstandigheid. Het zijn: boeren, ambachtslieden (meesters en gezellen, maar
geen knechten), scheepslui, (schippers, vissers, stuurlui, maar geen matrozen of
schippersknechten), overige min of meer zelfstandigen (winkeliers, slachters,
vrachtrijders etc.), overheidsdienst (schouten, schepenen, dienders en school
meesters), knechten (samen met matrozen en klerken), en tenslotte arbeiders
(samen met dijkwerkers, zandwerkers en zakkendragers).
Tabel 1. Beroepen van plunderaars. (I. noord-oosten, Ila Zierikzee, lib platte
landers te Zierikzee, III westen).
I
Ila
lib
III
boeren
7
22
4
4%
26
19
/O
10
14
ambachtslieden
-
-
17
17%
14
10
8
11
scheepslui
-
-
21
21%
6
4.:
5%
1
1.5
i%
overige min of meer
zelfstandigen
4
12..
5%
15
15%
9
6.:
5%
2
3
overheidsdienst
1
3
-
-
5
3.:
5%
7
10
knechten
2
6
o/
/O
17
17%
4
3
/O
2
3
0/
/O
arbeiders
18
56
O/
/O
26
26%
71
52
O/
/O
40
57
/O
32
100
135
70
Bij groep I, de deelnemers aan de ongeregeldheden in het noord-oosten van
Schouwen in november 1786 en september 1787, ontbreken de ambachtslieden.
183
