6. Gedenkstukken II, 262.
7. Schama, Patriots, 239-240.
8. Het rapport bij de Notulen, 20/21 november 1795.
9. De instructie bij de Notulen, 19 januari 1796.
10. Beide brieven: Heeringa 2029, Bijlage, Litt D en E.
11De gegevens over de werkzaamheden van de Commissie van Onderzoek zijn afgeleid uit
haar notulen, vooreen deel opgenomen in haar rapport; zie Bijlage I.
12. Heeringa 2026, Bijlagen, brief van M.
13. Vergelijk vooral de Notulen, 7 en 13 februari. 3 maart 1797. Het punt keert telkens terug in
de beraadslagingen. Het rapport wordt beoordeeld als 'eerder een lijst van persoonen dan
van bewezen daadzaken'.
Een politieke maatregel was wel mogelijk. In Friesland besloot het bestuur op 21 april
1797 dat de gewezen staatslieden uit 1787 700.(XX),- schadevergoeding moesten betalen
aan de toen gearresteerde patriotten. 37 met name genoemde regenten moesten het
bedrag voor I augustus betalen. Een kordaatheid die, na het doornemen van de ellenlange
overwegingen in Zeeland, weldadig aandoet. De geciteerden verzochten bij de Nationale
Vergadering om intrekking van het besluit. Deze stelde een commissie in. die enkele
maanden nodig had om het bestuur hiertoe te bewegen (stukken van deze commissie in
het ARAArchief van de Wetgevende Colleges 1796-1801n° 496).
14. De bureaucratie wilde besturen en geen politiek bedrijven. Zie Notulen, 16 november
1797.
15. "Rapport van de Commissie tot beoordeling van het Onderzoek naar de Plunderingen in
Zeeland', bijlage bij de Besluiten van de Eerste Kamer van het Vertegenwoordigend
Lichaam van het Bataafse Volk, 23 juni 1801.
16. Het wordt vermeld in de 'Lijst van onafgedane zaken in September 1801', ARA,
Inventaris van de Archieven van de Wetgevende Colleges 1796-1801, n° 446, hierin D 7.
17. Schama, Patriots, 424-25.
18. J. de Kanter Philz.Chronijk van Zierikzee, 2e druk. Zierikzee, 1795. Ondanks de
ambitieuze titel is het boek vooral gewijd aan 1786-1788. Het hoofdstuk over het oproer
van september 1787 beslaat 250 van de 450 bladzijden. In het ARA bevinden zich in de
portefeuille Collectie Dumont-Pigalle, ZZZZ verschillende anonieme verslagen van
gebeurtenissen op Schouwen. Ze maken geen bijster betrouwbare indruk. In deze
collectie ook het 'Verhaal van het voorgevallene te Zierikzee ten tijde van het
Patriotismus en opgevolgde Revolutie, in de maand september 1787' van A. van der
Schatte, patriots regent te Zierikzee.
19. Heeringa 2027, VI, verklaring van P. van der Repe.
20. Een soortgelijke paniek ging aan de grote boerenonlusten in Frankrijk van 1789 vooraf.
Vgl. G. Lefèbvre, La grande peur de 1789, Paris, 1932.
21. De politiek in de vroedschap uitvoerig beschreven door Van der Schatte (noot 18). Zijn
verslag is samengevat door C.H.E. de Wit, De Nederlandse revolutie van de achttiende
eeuw, 1780-1787. Oligarchie en Proletariaat, Oirschot, 1974, 208-223.
22. J.A. de Chalmot, Verzameling van placaaten, resolutiën en andere authentijke stukken
enz, betrekking hebbende tot de gewigtige gebeurtenissen in de maand Sept 1787 en
vervolgens in het gemeenebesl der Vereen. Nederlanden voorgevallen, Campen, 1788-
1793, 50 delen, XI, 240, geeft een lijst van 103 geplunderde huizen. De Kanter, Chronijk,
geeft er 116. De laatste, een ooggetuige, is hier gevolgd.
23. Heeringa 2027, VI Deel 1, VII Bijlage 2 en Deel 7, X int 5, XV Deel 1 Heeringa 2026.
Bijvoegsels, Declaratoiren behorende tot het platteland van Zierikzee.
24. J.J. Westendorp Boerma, "Volksoplopen in de 18e eeuw'. Tijdschrift voor Geschiedenis,
52 (1937), 387.
25. Vergelijk de paniekerige brieven van de baljuw van Zierikzee aan de Staten van Zeeland,
kort na het oproer, waarin hij om onmiddellijke zending van troepen vraagt. Zijn brief van
27 februari 1788 Heeringa 1145, Ingekomen stukken bij de Staten van Zeeland, februari
1788, een andere in Heeringa 2026, Bijlagen over Zierikzee.
193
