paald niet uit achting voor de 'Cadet'. Kan deze laatste echter de nominatie van
overige bewindhebbers en hoofdparticipanten verkrijgen, dan heeft hij geen be
zwaar. Hij zal er dan maar het beste van hopen27. In november, wanneer de be
noeming een feit is geworden, heeft Johan Adriaen kennelijk al zijn sentimenten
weer terug, gezien het feit dat hij de Prins nu in een lange brief vol hartstochtelij
ke lyriek weet te bedanken28.
Toch weet de Prins dit wel te waarderen. Juist in deze maanden had hij tegenslag
op tegenslag moeten incasseren, en dan doet een hartelijke brief een mens be
paald goedHet heeft hem dan ook groot plezier gedaan om mee te kunnen wer
ken aan de 'eensgezindheid en goede harmonie in Uwe famielle' zo schrijft hij
ten antwoord29. En inderdaad: 'De omstandigheeden zijn thans zeeker voor mij
niet aangenaam', dat heeft Van de Perre goed aangevoeld. Men moet dan ook
wat 'Philosophisch' kunnen denken, om zich de zaken niet te veel aan te trekken.
De Prins voelt zich gesteund door zijn innerlijke overtuiging dat hij ten onrechte
mishandeld wordt. Hij besluit deze brief aan Van de Perre dan ook met een heil
bede: 'God geeve dat de verwarringe niet zo groot worde, dat zij het verderf van
't Lieve Vaderland veroorzaake, en maake dat de oogen bij tijds opengaan, en
dat de goede Ingezeetenen zich niet langer laten mislijden door Lieden, die on
der het schoon schijnend pretext van Vrijheid en Vaderlandsliefde, met niet an
ders bezield zijn dan met eigenbaat, en lust om over hunne medeburgeren te
heerschen'.
Van de Perre's bemoeienis met de orangistische 'Akte van Verbintenis' (1787)
De binnenlandse verhoudingen in de republiek gingen meer en meer op een stil
zwijgende burgeroorlog lijken. In Holland en Utrecht was de democratische pa-
triottenbeweging tot op grote hoogte uitgegroeid, terwijl de prinsgezinden daar
entegen (in bijvoorbeeld Gelderland en Zeeland) op steeds intolerantere wijze
de machtsposities bleven innemen. Om wat tegengas te geven aan de patriotten-
beweging deed de Engelse gezant Harris in het najaar van 1786 het voorstel om
de prinsgezinden landelijk te organiseren30. Het moest toch mogelijk zijn om de
patriotten te overtroeven; met een manifest bijvoorbeeld, dat door vele aanhan
gers getekend kon worden. Hadden de patriotten in augustus 1786 een 'Akte van
Verbintenis' opgesteld, een soort van politieke geloofsbelijdenis31, welnu, dat
konden de orangisten ook! Een prinsgezinde 'Akte van Verbintenis' zag daarom
in november het licht, met als politiek credo het 'mainteneren... van de tegen
woordige constitutie'32. Spijtig genoeg voor Harris lieten de prinsgezinde regen
ten in den lande zich niet zo makkelijk schriftelijk vastleggen. Alleen in Zee
land, waar Harris' aktiefste medewerker Laurens Pieter van de Spiegel zelf de
zaken kon regelen, is het uiteindelijk gelukt om een groot aantal regenten onder
de nieuwe banier te scharen.
Van de Perre hoorde voor het eerst van dit initiatief op 19 januari 178733. Tijdens
een diner eerder die week had Van de Spiegel met een aantal 'Politieke Heren'
een 'mondgesprek' gehouden over de politieke toestand van het land. Van de
Perre was bij dit diner wel uitgenodigd, maar had wegens andere verplichtingen
verstek moeten laten gaan. De slimme raadpensionaris Van de Spiegel had tij
dens dit overleg totaal niet laten blijken wat de oorsprong van het plan was, noch
dat het de bedoeling was om de prinsgezinden duidelijk te scheiden van die re
genten, welke een meer patriottische instelling bezaten. Van de Spiegel had zich
slechts afgevraagd, (als het ware hardop denkend), of het niet zinnig zou zijn,
49
