Bonnet beantwoordt de brief per kerende post. Voor zover het hem bekend is
heeft men Van de Perre inderdaad juist voorgelicht. 'Zijn Eerwaarde heeft ze
ker uitmuntende vermogens', en naar Bonnet's stellige overtuiging 'alle kundig
heden', die voor een gelukkige uitvoering van Van de Perre's plannen vereist
zijn. Maar over zijn politieke sentimenten houdt Bonnet zich wijselijk op de
vlakte: 'Daaromtrent bevind ik my buiten staat Uw Edele behoorlijk berigt te
geven', zo luidt zijn antwoord. Van de Perre zal op dit punt toch op zijn eigen
kompas moeten varen.
Dat doet hij dan ook. De beslissing wordt genomen en met ingang van 1 januari
1788 zal de 'kezen-dominee' J.H. van der Palm in de persoonlijke dienst treden
van het aristocratische echtpaar Van de Perre-Van den Brande. Zijn salaris zal
1000,- per jaar bedragen25. Wel heeft Van der Palm tevoren plechtig moeten be
loven, om 'door zijne instructiën nimmer eenige gevoelens in te prenten, die tot
ondermijning der gevestigde en thans weer herstelde Constitutie der Republiek
zoude kunnen strekken'. Zo voorzichtig was Van de Perre toch wel!
Opvallend genoeg stelt Van de Perre het Natuurkundig Genootschap der Dames
als eerste officieel van de nieuwe ontwikkelingen op de hoogte26. Zijn toespraak
voor de Dames verschijnt zelfs in druk, iets waarmee hij - normaal gesproken -
toch bepaald zuinig was. De vraag dringt zich dan ook op, of hij mogelijk dit 'on
schuldige' damesgenootschap als proefballon wilde gebruiken om de eerste re
acties op zijn initiatief te peilen. Want dat er een voorzichtige periode van intro
ductie nodig was behoeft geen twijfel. Na de omwenteling was er in de Republiek
een vrij reactionair klimaat ontstaan ten opzichte van de voormalige patriotten,
en Van de Perre's verzoenende houding zal hem dan ook niet algemeen in dank
zijn afgenomen27. Zelf realiseerde hij zich dit natuurlijk ook wel, en vandaar dat
hij Van der Palm eerst maar eens in zijn persoonlijke dienst had genomen; dit in
tegenstelling tot de eerdere plannen, die er vanuit gingen dat een dergelijke
coördinator direkt verbonden zou zijn aan de diverse organisaties binnen het
'Musaeum'. Per slot van rekening was er juist voor gemeenschappelijke zaken
een 'Committé ter Directie van het Musaeum' gevormd, met vertegenwoordi
gers uit de diverse colleges. De conciërge van het gebouw, een zekere George
Einwachter, was bijvoorbeeld direkt aan dit 'Committé' verantwoording schul
dig, en had ook van hen zijn functieomschrijving ontvangen28.
Dit gebeurde dus niet bij Van der Palm, en in zijn toespraak voor de Dames geeft
Van de Perre daarvoor de volgende uitleg: hij had de man direkt in zijn eigen
dienst genomen, opdat hij eerst de gelegenheid zou krijgen om 'zijn persoon en
character' meer van nabij te leren kennen. Door zo te handelen zou hij hem dan
later met meer 'gerustheid' aan de diverse genootschappen en de overige stad
genoten kunnen presenteren. Het vertrouwen in de jonge leermeester, dat toch
vooral in deze 'boze dagen' zo nodig was, zou aldus hopelijk bevorderd worden.
Het was dus geen geldkwestie, zoals wel eens is beweerd
Dat er iets van voorbereidend werk nodig was alvorens Van der Palm naar Mid
delburg kon komen, werd ook door deze zelf ingezien, zoals blijkt uit een brief
die hij op nieuwjaarsdag 1788 aan zijn nieuwe werkgever stuurt30: 'Ik begrijp
zeer klaar', zo schrijft hij, 'dat de omstandigheden zoo geschapen kunnen zijn,
dat mijne personele tegenwoordigheid geen goed zou doenen dat Uwe me-
sures in mijne absentie beter zouden kunnen werken, dan in mijne presentie'.
Van der Palm wacht dan ook maar op een teken van Van de Perre voordat hij
58
