ger in zijn Geschiedenis van Middelburg in omtrek over de 80-er jaren der 18de
eeuw12.
Naast het nieuwe exercitie-genootschap bestonden er van oudsher drie schut
tersgilden in de Zeeuwse hoofdstad: de voet- of kruisboogschutters van St. Joris,
de handboogschutters van St. Sebastiaan, en 'de schutterij van den bus' (Klove-
niers). De eerste twee waren in de 18de eeuw vooral gezelligheidsverenigingen
geworden, maar over de laatste waren de patriottische denkbeelden vaardig ge
worden Dit was voornamelijk het gevolg van infiltratie door leden van 'Luctan-
do emergentes', die nadat hun genootschap in 1786 ontbonden was, verder gin
gen met wapenoefeningen in de Kloveniersdoelen, ook nadat de magistraat dit
verboden had13. De 'schutterij van den bus' werd na de woelingen van 1787 ont
bonden en de fraaie uit het begin der 17de eeuw (1607-1611) daterende Klove
niersdoelen verkocht aan de O.I.C. Behalve over een 'gewapende vleugel' be
schikten de Middelburgse patriotten tevens over 'intellectuele instellingen'. Zo
bestond er sedert 1784 een sociëteit 'De Unie', gevestigd in het 'Middelburgsch
koffiehuis' op de Balans. Veel sociëteitsleden traden ook toe tot 'Luctando
emergentes'. In 1787 werd deze sociëteit opgeheven, om echter na de omwente
ling van 1795 weer te herrijzen en dan te bestaan uit 'welmeenende burgers, die
voor en na het jaar 1787 getoond hebben voorstanders der vrijheid en haters der
dwingelandij en plundering te zijn'14.
Tenslotte was er nog een patriottisch leesgezelschap15 op de Balans, waarbij we
onder de leden weer bekende namen tegenkomen. Een ledenlijst (uit 1786/87) is
als bijlage opgenomen.
Twee der meest prominente Middelburgse patriotten waren wel: Dr. Lucas van
Steveninck (Middelburg 1742 - Amsterdam 1800) en Johannes Theodorus van
der Kemp (Rotterdam 1747 - Kaap de Goede Hoop 1811)16.
63
